Pod prąd

lipiec-sierpień 2022

Greenpeace wykazał przed NSA, że koncern ZE PAK należący do Zygmunta Solorza-Żaka nielegalnie wydobywa węgiel brunatny w odkrywce Tomisławice. Dzieje się tak wbrew postanowieniom organów ochrony środowiska i wyrokowi sądu, które nakazały spółce wykonanie dwóch raportów środowiskowych i uzyskanie decyzji środowiskowych dla budowy infrastruktury służącej do odpompowania wody z odkrywki.
Rzecznik koncernu bagatelizuje wyrok sądu i twierdzi, że NSA przypomina jedynie „konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko w związku z wnioskiem Spółki. – Orzeczenie nie ma charakteru nakazowego i nie potwierdza jakichkolwiek naruszeń w związku z eksploatacją odkrywki Tomisławice”.
Zdaniem wygranych działaczy sprawa wygląda jednak diametralnie inaczej. Koncern nie tylko musi przeprowadzić wymaganą ocenę OOŚ, ale powinien przerwać wydobycie, gdyż prowadzone jest ono nielegalnie. Mimo braku sporządzenia raportów oraz braku decyzji środowiskowej, koncern rozbudował infrastrukturę. Planowane wydobycie ma trwać do 2024 r., co wywołało falę krytyki samorządów, które obawiają się szybszego zamknięcia zakładu górniczego. Teraz może się okazać, że do zamknięcia dojdzie jeszcze szybciej.

Od 16 lipca 2022 do września 2022 nowy blok elektrowni Turów T 11 nie działa ze względu na kolejny remont. Przypomnijmy, że remonty, konserwacje, niespodziewane uszkodzenia bloku w postaci wyrwanej ściany, trwają już od roku, czyli w zasadzie od oddania go do użytku. Planowane i nieplanowane wyłączenia dotyczą też pozostałych bloków. „W żadnym wypadku nie grozi nam blackout” – przekonuje wicepremier rządu Jacek Sasin znany m.in. z drukowania kart wyborczych, które nigdy nie zostały użyte. Już rok temu, kilka tygodni po uruchomieniu bloku prasa donosiła o problemach bloku T 11. Do Bogatyni miały już kilka tygodni po uruchomieniu przyjeżdżać osoby odpowiedzialne za naprawę urządzenia. Blok już wtedy działał w trybie awaryjnym, a wszystkie funkcje automatyczne zostały wyłączone.
14 maja PGE GIEK wystawiła za nowy blok notę obciążeniową w wysokości ponad 560 mln zł dla konsorcjum wykonawców min z Mitsubishi Power Europe i Budimex’em „ z tytułu niedotrzymania wskaźnika dyspozycyjności bloku w pierwszym roku okresu gwarancji”. Wykonawcy odmawiają uznania noty i zapłaty.
Dane dotyczące nieaktywnego bloku:

Webinar pt. „ Projekt ustawy o zmianie Ustawy prawo geologiczne i górnicze - zagrożenia dla gmin, powiatów i społeczności lokalnych położnych na złożach paliw kopalnych i ich sąsiedztwie.
Społeczności gmin położnych terenach gdzie występują udokumentowane złoża kopalin takich jak węgiel brunatny są narażone na objęcie ich tzw. ochroną złoża, co w praktyce oznacza zablokowanie ich rozwoju. Intencje rządzących wyrażone m.in w przyjętej już w marcu br. Polityce Surowcowej Państwa PSP) oraz w planowanych zmianach w ustawie prawo geologiczne i górnicze (pgg) zmierzają m.in. do pozbawienia samorządów władztwa planistycznego, ograniczenia prawa własności obywateli oraz konstytucyjnego prawa społeczeństwa do czynnego udziału w ochronie środowiska. 5 maja br. Stowarzyszenie Samorządów Południowo Zachodniej Wielkopolski „Samorząd dla Zrównoważonego Rozwoju” oraz Fundacja “Rozwój TAK - Odkrywki NIE” opublikowały wspólne stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie Ustawy prawo geologiczne i górnicze, zwracając uwagę na negatywnie skutki proponowanych zmian. 22 lipca br. obie organizacje zorganizowały otwarty webinar z udziałem mec. S. Czwojdy, autora krytycznej opinii prawnej ws pgg (uczestniczył ze swoja prezentacją w spotkaniu Koalicji RT-ON w Kiejszach) oraz Geologa powiatowego(starostwo Gostyń) pani Marii Wołcyrz. Omówili oni ww. zagrożenia oraz praktyczne aspekty zmian ustawy i tzw. „ochrony złóż kopalin” na przykładzie złóż węgla brunatnego położonych w płd. Wielkopolsce. Jedną z konkluzji webinaru było, że to co naprawdę należy chronić nie są z pewnością złoża węgla brunatnego a zasoby wody! Obawy ekspertów potwierdził Burmistrz Krobi Łukasz Kubiak. Jednym z gości webinaru, na zaproszenie Fundacji RT-ON, była posłanka Anita Sowińska, która po wcześniejszym zapoznaniu się ze stanowiskiem i opinią prawna ws pgg postanowiła podjąć działania by zablokować niekorzystne zmiany w prawie. Webinar odbył się pod patronatem Starostwa Powiatowego w Gostyniu oraz Miasta i Gminy Krobia.

Podczas czerwcowego spotkania Koalicji RT-ON z udziałem mieszkańców gmin położnych w rejonie odkrywki Tomisławice padł pomysł by siłami Fundacji RT-ON zorganizować konferencję dedykowaną problemom braku wody na terenach rolniczych, spowodowanych przez kopalnię węgla brunatnego oraz jej odpowiedzialności za ten stan. Po konsultacjach z Koalicjantami z regionu oraz zaproszeniu do współpracy Burmistrza Piotrkowa Kujawskiego, który patronuje wydarzeniu , możemy już oficjalnie ogłosić, że konferencja pt.: "Woda wspólne dobro, wspólny problem. Wpływ eksploatacji kopalin i zmian klimatu na zasoby wody na pograniczu Kujaw" odbędzie się 05.08.2022 od godz. 12:00 w miejscowości Nowa Wieś 28a, sala Ośrodka WTZ, gmina Piotrków Kujawski.
W programie: m.in. prezentacja hydrogeologa dr Sylwestra Kraśnickiego nt. Wpływu eksploatacji kopalin i zmiany klimatu na gospodarowanie zasobami wodnymi na pograniczu Kujaw i Wielkopolski a także osobna sesja ws wód podziemnych w rolnictwie oraz odpowiedzialności prawnej wobec sprawców zubożenia zasobów wody w regionach odkrywkowej eksploatacji węgla brunatnego. Ponadto opowiemy o małej retencji w rolnictwie oraz praktycznych aspektach rekultywacji terenów pokopalnianych.
Zapraszamy !

Tegoroczne działania w Opolnie-Zdroju i okolicach dobiegły końca. W Bogatyni i Opolnie od początku lipca przebywali studenci i profesorowie z katedry etnologii i antropologii kulturowej Uniewrsytetu Wrocławskiego. Następnie odbył się plener zorganizowany przez Biuro Usług Postartystycznych w Warszawie (Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Fundacja Bęc Zmiana). Efekty badań i obserwacji dot. powiązań przyrody, krajobrazu i tożsamości omawiane były wraz z Izabelą Zygmunt, prof. Katarzyną Majbrodą oraz pisarzem Jakubem Małeckim podczas Festiwalu Góry Literatury.
Transmisję tej rozmowy można zobaczyć tutaj:

Podczas pleneru dzieci i młodzież z Opolna-Zdroju korzystała z działań artystycznych jak tkanie, malowanie tkanin, sitodruk, fotografia. Koleżanka Patrycja Stefanek zaprosiła wszystkich zebranych do wspólnego gotowania i zjadania zdrowych pyszności. Artyści z kolei upiększali okolicę, która od lat żyje w zawieszeniu nad krawędzią odkrywki, a gmina Bogatynia wydaje się nie inwestować w Opolnie w remonty domów, infrastruktury i nie tylko. Do tego świetlica wiejska jest zazwyczaj zamknięta i nie oferuje dzieciom regularnie otwartej przestrzeni, gdzie mogłyby się spotykać po szkole czy w czasie wolnym. Podczas pleneru miejscowość wyraźnie odżyła i wypiękniała. Artyści z BUP odnowili przystanek autobusowy. Ekipa wrocławska zbudowała z kolei ławkę, z której korzystać będą mieszkańcy. Drewno do ławki pochodzi ze starego domu kąpielowego „Łaźni Józefa” znanego z łaźni borowinowej. Nowa ławka nosi nazwę „Ławka Józefa” i w odróżnieniu od zeszłorocznej „Ławki pod lipą” będzie mogła „wędrować” po całej okolicy.

Kolejny foto-reportaż na temat wysychania Pojezierza Gnieźnieńskiego. Temat jest nam znany głównie od strony technicznej. Ten materiał przypomina o ludzkich uczuciach czy wpływie krajobrazu na tożsamość miejsca i mieszkańców. Zachęcamy też do odwiedzenia miejscowości Przyjezierze, której nazwa wprost nawiązuje do wizualności. Co zastajemy tam dzisiaj?
„Dzisiaj o dawnej świetności przypomina jedynie główna ulica Przyjezierza. Wzdłuż niej stoją kolorowe stragany z pamiątkami. Turyści mogą kupić w nich wszystko: od breloczków, tablic z imionami, po maski z podobiznami Władimira Putina, Angeli Merkel czy Kim Dzong Una. Są też lokale ze świeżą rybą, pizzą czy kebabem. Dla poszukujących wrażeń ustawiono wesołe miasteczko z niewielkimi karuzelami.”