Uwaga! Jest już nowszy ministerialny projekt tej nowelizacji!

Projekt z dnia 28 grudnia 2001r. 


Ustawa
z dnia                        2001r.
  
o zmianie ustawy o ochronie przyrody.


Art. 1.

 
W ustawie z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2001r. Nr 99, poz. 1079, Nr 100, poz. 1085, Nr 110, poz. 1189, Nr 145, poz. 1623 )  wprowadza się następujące zmiany:
 
1) w art. 13b:
a) po ust. 1 dodaje się  ust. 1a, w brzmieniu:

"1a. Prace nad sporządzaniem planu  ochrony polegają, w szczególności na:
1) inwentaryzacji i diagnozie stanu zasobów przyrodniczych, walorów krajobrazowych, wartości kulturowych oraz zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych,
2) przygotowaniu operatów zawierających wykaz zadań ochronnych oraz sposoby ich wykonania.",
 
b) po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:

"4a. Szczegółowe zasady, o których mowa w ust. 4, uwzględniają:
1) sposoby czynnej ochrony przyrody i jej składników w parkach narodowych,  rezerwatach przyrody i parkach krajobrazowych , które należy uwzględnić w planie ochrony,
2) rodzaje i zakres operatów, o których mowa w art. 13b ust. 1a pkt 2.",

c) w ust. 5: 

- skreśla się wyraz "rocznych",
- pkt 2 otrzymuje brzmienie: 

"2) sposoby ochrony czynnej ekosystemów z podaniem rodzaju, rozmiaru i lokalizacji poszczególnych zadań,", 

- dodaje się pkt 3 w brzmieniu:

"3) ochronę czynną gatunków roślin i zwierząt z podaniem  sposobu tej ochrony.",

- po ust. 5 dodaje się ust.5a w brzmieniu:

"5a. Rozporządzenie, o którym mowa w ust.5, może ustanowić zadania ochronne na okres nie dłuższy niż 5 lat.";

2) w art. 14:
a) ust. 6a otrzymuje brzmienie:

 "6a.  Za wstęp lub korzystanie z wartości przyrody parku narodowego, jego urządzeń lub    obiektów mogą być pobierane opłaty, których stawki ustala dyrektor parku narodowego.  Stawka opłaty za wstęp do parku narodowego nie może przekroczyć 0, 75% najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników, określonego na podstawie odrębnych przepisów.  Środki finansowe z opłat stanowią środek specjalny w rozumieniu przepisów o finansach publicznych i są przeznaczane na utrzymanie infrastruktury turystycznej i edukacyjnej parku narodowego oraz inne zadania z zakresu ochrony przyrody.",

b)  skreśla ust. 12;

3) w art. 23a w ust. 2 pkt 1 skreśla się użyty w różnych przypadkach wyraz "roczne";

4) w art. 26 w ust. 1 wyrazy "jest terenem chronionym" zastępuje się wyrazami "tworzy się";

5) w art. 26a w ust. 1 skreśla się pkt 15;

6) w art. 27a w ust. 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

"1) wykonywania czynności związanych z prowadzeniem racjonalnej gospodarki człowieka, w szczególności: rolnej, leśnej lub rybackiej, jeżeli nie jest możliwe przestrzeganie zakazów, o których mowa w ust. 1."; 
7) w art. 27b:
a) ust. 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

"1) usuwania w okresie od dnia 16 października do końca lutego gniazd ze skrzynek      lęgowych ptaków,",

b) w ust. 2 pkt 6  otrzymuje brzmienie: 
"6) wykonywania czynności związanych z prowadzeniem racjonalnej gospodarki człowieka, w szczególności: rolnej, leśnej lub rybackiej, jeżeli nie jest możliwe przestrzeganie zakazów, o których mowa w ust. 1."; 

8) w art. 27c: 
a) ust. 5 otrzymuje brzmienie: 
 
"5.Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa, w drodze rozporządzeń, określi:
1) listę gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazy właściwe dla tych gatunków, wybrane spośród wymienionych w art. 27a ust. 1, odstępstwa od zakazów wybrane spośród wymienionych w art. 27a ust. 2 oraz szczegółowe zasady ochrony niektórych gatunków wpisanych na listę,
2) listę gatunków zwierząt rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i częściową, w tym gatunków, dla których ustala się granice miejsc rozrodu i regularnego przebywania oraz terminy ochrony tych miejsc, wyróżniając strefę ochrony ścisłej i częściowej, zakazy dla danych gatunków, wybrane spośród wymienionych w art. 27b ust. 1,  odstępstwa od zakazów wybrane spośród wymienionych w art. 27b ust. 2 oraz szczegółowe zasady ochrony niektórych gatunków wpisanych na listę." . 
 
b) ust. 7 otrzymuje brzmienie: 

"7.  Minister właściwy do spraw środowiska może zezwolić wyjątkowo na pozyskanie roślin i zwierząt chronionych oraz inne czynności podlegające ograniczeniu lub zakazom, a także na odstępstwa od nakazów.";

9) w art. 27d:
a) w ust. 1 po wyrazie "państwa" dodaje się wyraz "gatunków", 
b) w ust. 7 w pkt 1 po wyrazie "listę" dodaje się wyraz "gatunków",
c) dodaje się ust. 8 i 9 w brzmieniu:

"8.  Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze rozporządzenia, może określić listę państw oraz roślin i zwierząt w nich występujących, ich części i produktów pochodnych, których sprowadzanie na obszar Rzeczypospolitej Polskiej jest zabronione, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami ochrony dziko występujących populacji tych gatunków albo wysoką śmiertelnością zwierząt podczas transportu.

9. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1 uważa się za zezwolenie wydane na podstawie art. 27c ust.7.";

10) art. 35a otrzymuje brzmienie: 
"Art.35a. 1. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, rodzaj siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin i siedlisk zwierząt, stanowiących szczególną wartość przyrodniczą oraz wymagających ochrony w świetle prawa międzynarodowego.  
2. Minister właściwy do spraw środowiska, wydając rozporządzenie, będzie się kierował potrzebą ochrony siedlisk przyrodniczych zagrożonych zanikiem, mających ograniczony zasięg terytorialny wynikający z właściwości przyrodniczych charakterystycznych dla regionu przyrodniczo-klimatycznego, a także potrzebą zachowania różnorodności biologicznej."; 
11) w art. 39:
a) w  ust. 1 wyrazy "rejestr parków narodowych i rezerwatów przyrody"  zastępuje się   wyrazami "centralny rejestr form ochrony przyrody" , a wyrazy "23 ust. 5" zastępuje się wyrazami "art. 13 ust. 1 pkt. 1-4 i pkt 6",

b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

"1a. Organ, który ustanowił formę ochrony przyrody, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1-4 i 6,  przesyła w terminie  miesiąca od dnia jej utworzenia,  do ministra właściwego do spraw środowiska akt ustanawiający daną formę."; 

12) po art. 40 dodaje się  art. 40a w brzmieniu:
"1.  W ramach państwowego monitoringu środowiska prowadzi się, monitoring przyrody ożywionej, nieożywionej i krajobrazu. 

2. Monitoring, o którym mowa w ust. 1 polega na ocenie stanu przyrody i zachodzących w niej zmian, obszarów podlegających ochronie i obszarów użytkowanych gospodarczo oraz ocenie skuteczności metod ochrony przyrody.";

13) w art. 47 wyrazy " Starosta, wykonując zadania z zakresu administracji rządowej," zastępuje się wyrazem "wojewoda";
  
14) w art. 47f ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Opłaty nalicza, pobiera i przekazuje na rzecz właściwego gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej organ  właściwy do wydawania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów";
15) w art. 47g w ust. 1 w pkt 9 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 10 brzmieniu:
"10) obumarłych lub nie rokujących przetrwania, z przyczyn  niezależnych od władającego nieruchomością.";
16) w art. 58:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1.  Kto narusza zakazy lub ograniczenia, obowiązujące na obszarach chronionych oraz w stosunku do roślin i zwierząt objętych ochroną gatunkową ustanowioną przez właściwy organ, podlega karze aresztu lub grzywny.",

b) ust. 3 otrzymuje brzmienie: 
"3. W przypadku orzeczenia przepadku roślin i zwierząt, ich części lub produktów pochodnych  mają zastosowanie przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji."  

17) w art. 62 ust. 2 wyrazy "Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa" zastępuje się wyrazami "minister właściwy do spraw środowiska".
 
 

Art. 2

Dotychczasowe  przepisy  wykonawcze  wydane  na podstawie  art. 13 ust. 5, art. 27c pkt 1 i 2,  art. 27d ust. 7, art. 35a ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 1, zachowują moc do czasu wydania nowych przepisów wykonawczych, jeżeli nie są sprzeczne z niniejszą  ustawą, jednak nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.   

Art.3

Ustawa wchodzi w życie z upływem 14 dni od dnia ogłoszenia.



 

UZASADNIENIE


Celem niniejszej ustawy jest znowelizowanie ustawy o ochronie przyrody, zmierzające do wyeliminowania drobnych niedociągnięć natury formalno - redakcyjnej. Wskazane  w niniejszym projekcie rozwiązania nie stanowią nowych regulacji, a jedynie upraszczają i doprecyzowują dotychczasowe przepisy. Wprowadzenie proponowanych zmian spowoduje skuteczniejszą ochronę zasobów przyrody ożywionej, nieożywionej i krajobrazu. 

Delegacja ustawowa zawarta w art. 13b nie pozwalała na sprecyzowanie, w drodze rozporządzenia  ministra właściwego do spraw środowiska,  ujednoliconych procedur  sporządzania planu ochrony. Dowolność interpretacji mogła spowodować w praktyce różnice pomiędzy przyjętymi kryteriami oraz bardzo dużą rozpiętość w  wykorzystywanych środkach  finansowych przeznaczonych na opracowanie jednostkowych planów ochrony dla poszczególnych form ochrony przyrody bądź ich korektę. Za niezwykle istotną,  z praktycznego punktu widzenia, należy uznać propozycję opracowania zadań ochronnych na okres   do 5 lat  w miejsce dotychczasowych rocznych zadań ochronnych. 

Proponowany nowy zapis  ust. 6a w art.14 pozwala na utworzenia środka specjalnego czyli na zmianę sposobu finansowania czynności wymienionych  w tym przepisie. Dotychczasowa forma gospodarstwa pomocniczego nie pozwalała na  wykorzystanie  wpływów uzyskiwanych  przez parki narodowe w całości na potrzeby tych parków.

Skreślenie  ust.12  w art. 14  likwiduje zbędne powtórzenie materii uregulowanej w ust. 9 tegoż artykułu. 

Zmiana wprowadzona w art. 26 ust. 1 dookreśla  czynność, której dotyczy ten artykuł.

Skreślenie w art. 26a w ust.1 pkt.15 znajduje uzasadnienie w zbyt rygorystycznym sformułowaniu zakazów dla parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu, na obszarze których dopuszcza się przecież (w miejscach wyznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego) lokalizowanie budownictwa letniskowego.

Istotą zmiany w art. 35a  jest  dopuszczenie możliwości  objęcia  ochroną również tych  rodzajów siedlisk przyrodniczych , siedlisk  roślin i siedlisk  zwierząt, które wymagają    ochrony w świetle prawa międzynarodowego. W przedmiotowym przepisie sprecyzowane zostały powody takiego działania. Proponowane brzmienie omawianego przepisu wynika ze wskazań Konwencji o ochronie różnorodności biologicznej.

Nowelizacja art. 39 ma na celu zapewnienie  bieżącej informacji o wszystkich istniejących  formach ochrony przyrody z wyjątkiem ochrony gatunkowej roślin i zwierząt, o której stanowi ustawa w innym miejscu. Zasadnym jest ujednolicenie rejestru form ochrony przyrody oraz zobowiązanie do  niezwłocznego  informowania  ministra  właściwego  do spraw środowiska o poddaniu pod ochronę określonego obszaru lub tworu przyrody. Powyższa regulacja ma istotne znaczenie  zwłaszcza w zakresie integracji z UE.

Dodanie art. 40a  spowoduje doprecyzowanie obowiązku prowadzenia  państwowego monitoringu środowiska także w zakresie przyrody oraz  określi zadania  jakie  są przed nim postawione. Pozwoli to na bieżącą ocenę  skuteczności stosowanych metod ochrony przyrody oraz wskaże ewentualną  potrzebę interwencji w tym zakresie. 

Proponowana zmiana w art. 27a ust. 2 pkt. 1 ma charakter redakcyjny.
 
Przesunięcie początku terminu w art. 27  ust. 2 pkt. 1, w którym dopuszcza się usuwanie gniazd ze skrzynek lęgowych dla ptaków, z 1 września na 16 października, wynika z potrzeby zabezpieczenia przed ingerencją ludzi skrzynek lęgowych w początkach września, kiedy mogą być one jeszcze wykorzystywane jako czasowe schronienie pewnych gatunków zwierząt, m.in. nietoperzy. 

Wprowadzenie proponowanego ustępu 8 do art. 27d ustawy o ochronie przyrody jest niezbędne w procesie implementacji Rozporządzenia Rady (EC) Nr 338/97 w sprawie ochrony dzikich zwierząt i roślin poprzez regulację obrotu nimi, w szczególności umożliwiać będzie transpozycję Rozporządzenia Komisji (EC) Nr 191/2001 z dnia 30 stycznia 2001 r. w sprawie zawieszenia przywozu na obszar Wspólnoty okazów określonych gatunków dzikich zwierząt i roślin (OJ L 29, 31.1.2001, p.12-26). 
 
Z uwagi na obowiązek przekazywania dochodów wojewódzkiego konserwatora zabytków z tytułu opłat za usuwanie drzew i krzewów z nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków do urzędu skarbowego, należało  w art. 47f ust. 2 zapisać, że dochody te należy odprowadzać do gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Przepis w nowym brzmieniu nie powoduje jednak zmian w dochodach tego funduszu, a jedynie skraca drogę przekazywania środków finansowych.
 W celu jednoznacznego określenia wykazu zwolnień od opłat za usuwanie drzew obumarłych niezbędne jest dodanie w art. 47g ust. 1 nowego pkt. 10, dotyczącego tego właśnie zagadnienia.
  
Zmiana brzmienia przepisu art. 58 ust. 1 wynikam z faktu, iż ustawa o ochronie przyrody nie przewiduje osobnego katalogu zakazów w stosunku do siedlisk przyrodniczych, dlatego też w przepisach karnych nie powinno się wymieniać zakazów, których nie ma w ustawie. 

Celem zmiany brzmienia przepisu art. 58 ust. 2 jest dostosowanie przepisów ustawy o ochronie przyrody do postanowień artykułu VIII ust. 4 Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES). 

Dodanie w art. 58 nowego ust. 3a podyktowane jest koniecznością określenia katalogu podmiotów uprawnionych do posiadania zwierząt żywych i roślin, w przypadku, gdy orzeczono o ich przepadku. Wprowadzenie tej zmiany może spowodować pewne skutki finansowe dla budżetu, o ile zachodzić będzie konieczność refundacji ogrodom zoologicznym, botanicznym, jednostkom badawczo-rozwojowym lub szkołom wyższym kosztów utrzymania tych zwierząt lub roślin.

Konieczność wprowadzenia powyższych zmian spowodowana jest licznymi uwagami zgłaszanymi przez: Państwową Radę Ochrony Przyrody, wojewódzkich konserwatorów  przyrody, wojewódzkich konserwatorów zabytków, samorządy terytorialne, Ligę Ochrony Przyrody oraz inne gremia zajmujące się ochrona przyrody. W związku z tym przeprowadzono także konsultacje z niektórymi ośrodkami naukowymi w Polsce w zakresie ochrony przyrody. W toku uzgodnień międzyresortowych przedmiotowy projekt   zostanie przesłany do poszczególnych wojewodów, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli,   Głównego Inspektora Ochrony Środowiska,   Dyrektora Generalnego  PGL Lasy Państwowe oraz pozarządowych organizacji ekologicznych, w tym do: Polskiego  Klubu Ekologicznego , Biura Wspierania Lobbingu Ekologicznego, Polskiego  Towarzystwa  Przyjaciół  Przyrody ,,Pro Natura", Instytutu na Rzecz Ekorozwoju, Centrum Prawa Ekologicznego, Fundacji Wspierania Inicjatyw Ekologicznych, Funduszu na rzecz Przyrody, Polskiej Zielonej  Sieci -Związku  Ekologicznych Organizacji Pozarządowych, Stowarzyszenia Ekologiczno-Kulturalne "Klub Gaja", Lubuskiego  Klubu Przyrodników, Narodowego  Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
 Rozwiązania zaproponowane w przedmiotowej  ustawie powinny wpłynąć na obniżenie kosztów tworzenia jednostkowych planów ochrony, określanych obecnie wskaźnikowo na kwotę 112 zł za 1 ha. Dotychczas już poniesione oraz  zamierzone  łączne koszty opracowania planów ochrony, np.: dla parków narodowych kształtują się na poziomie 34,3 mln. zł. Propozycja przedłożona w art. 13b ust.5a umożliwia ministrowi właściwemu do spraw środowiska ustanowienia zadań ochronnych na okres do 5 lat , rezygnując z obligatoryjnego do tej pory rocznego okresu. Należy zatem upatrywać w tym znacznych oszczędności w zakresie kosztów działaniach bieżącego w każdym parku narodowym, w którym ta możliwość zostanie zastosowana. Podanie nawet szacunkowych danych w tym aspekcie należy uznać za obarczone zbyt dużym błędem z uwagi na to, decyzje będą podejmowane zależnie od sytuacji. Na obecnym etapie nie można określić, w którym parku i na jak długi okres np.: 2 czy 5 lat, należy  określić zadania ochronne oraz ich  niezbędny zakres. Generalnie natomiast nastąpi zmniejszenie częstotliwości wykonywania tych przedsięwzięć, w czym należy upatrywać główne źródło oszczędności środków publicznych. Określenie nowych zasad wykonania i nowelizacji istniejących planów ma za zadanie uniknięcia dowolności w działaniu przez nadmierne rozszerzania koniecznych działań, np.: przez włączanie do planu ochrony zadań mających charakter badań naukowych. 
Oszacowanie kosztów wprowadzenia zmian w art. 58 nie jest możliwe ze względu na brak możliwości ustalenia kosztów jednostkowych. Koszty utrzymania przejętych do depozytu zwierząt na granicy państwa, z uwagi na biologię gatunku, będą bardzo zróżnicowane, np.: wielkość, wymagania żywieniowe, zakres opieki weterynaryjnej, a także na koszt transportu do miejsca przetrzymywania, co ma szczególne znaczenie dla zwierząt egzotycznych - ciepłolubnych. 
 Inne propozycje zmiany do ustawy  nie mają wpływu na skutki ekonomiczne nowelizacji.
 
Przechodząc do dalszej oceny skutków regulacji wskazanych w uchwale nr 13 Rady Ministrów z dnia 25 lutego 1997r.-Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. Nr 15, poz. 144 z późn. zm.) należy wskazać, iż wejście w życie projektowanego aktu prawnego nie wywoła skutków społecznych, w szczególności mających wpływ na rynek pracy, konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzna gospodarki oraz sytuację i rozwój regionalny.
Wejście w życie przedmiotowej ustawy wywoła skutki prawne wpłynie bowiem na ograniczenie uznaniowości i uproszczenie stosowanych procedur, a także wewnętrzną spójność systemu prawnego.  
Treść tego aktu prawnego nie jest sprzeczna z prawem Unii Europejskiej.