STRONY NINIEJSZEJ KONWENCJI,

- świadome istotnego znaczenia różnorodności biologicznej oraz ekologicznych, genetycznych, społecznych, ekonomicznych, naukowych, edukacyjnych, kulturalnych, rekreacyjnych i estetycznych wartości jej elementów,
- świadome również znaczenia różnorodności biologicznej dla ewolucji oraz dla funkcjonowania systemów podtrzymujących życie w biosferze,
- stwierdzając, że ochrona różnorodności biologicznej jest wspólną sprawą całej ludzkości,
- potwierdzając, że państwa mają suwerenne prawa do własnych zasobów biologicznych,
- potwierdzając również, że państwa są odpowiedzialne za ochronę swojej różnorodności biologicznej oraz za umiarkowane użytkowanie własnych zasobów biologicznych,
- zaniepokojone faktem, że pewne działania ludzkie w istotny sposób zmniejszają różnorodność biologiczną,
- świadome powszechnego braku informacji i wiedzy dotyczącej różnorodności biologicznej oraz pilnej potrzeby rozwijania zdolności naukowych, technicznych oraz instytucjonalnych w celu głębszego poznania tych zagadnień, umożliwiającego podejmowanie i realizowanie odpowiednich działań;
- stwierdzając konieczność przewidywania, unikania oraz zwalczania u źródła przyczyn znacznego zmniejszania się lub zanikania różnorodności biologicznej;
- stwierdzając także, że w razie zaistnienia niebezpieczeństwa znacznego zmniejszenia lub utraty różnorodności biologicznej brak wystarczająco pewnych danych naukowych nie powinien być powodem opóźnienia działań mających na celu uniknięcie lub zmniejszenie tego zagrożenia,
- stwierdzając dalej, że podstawowym warunkiem ochrony różnorodności biologicznej jest ochrona ekosystemów i naturalnych środowisk in situ oraz utrzymanie i restytucja zdolnych do życia populacji gatunków w ich naturalnym środowisku;
- stwierdzając dalej, że działania ex situ, zwłaszcza na obszarze kraju, z którego dane gatunki pochodzą, mogą także odgrywać znaczącą rolę,
- uznając ścisłą tradycyjną zależność wielu tubylczych i lokalnych społeczności, prowadzących tradycyjny tryb życia uzależniony od zasobów biologicznych oraz konieczność równego podziału korzyści wynikających z wykorzystania tradycyjnej wiedzy, wynalazków oraz praktyk do ochrony różnorodności biologicznej oraz umiarkowanego użytkowania jej elementów,
- uznając także istotną rolę kobiet w ochronie różnorodności biologicznej i umiarkowanym użytkowaniu tworzących się elementów oraz podkreślając potrzebę pełnego udziału kobiet w procesie podejmowania decyzji na wszystkich poziomach oraz we wprowadzaniu w życie działań na rzecz ochrony różnorodności biologicznej,
- podkreślając znaczenie oraz potrzebę propagowania międzynarodowej, regionalnej i powszechnej współpracy pomiędzy państwami i organizacjami międzyrządowymi oraz pozarządowymi na rzecz ochrony różnorodności biologicznej i umiarkowanego użytkowania jej elementów,
- przyznając, że zapewnienie nowych i dodatkowych środków finansowych oraz dostępu do odpowiedniej technologii może zasadniczo zwiększyć globalne możliwości przeciwdziałania zmniejszaniu się różnorodności biologicznej,
- przyznając także, że niezbędne są specjalne świadczenia na rzecz państw rozwijających się, w tym nowe i dodatkowe środki finansowe oraz ułatwiony dostęp do odpowiednich technologii,
- uznając, w tym względzie, specyficzne warunki państw najsłabiej rozwiniętych oraz małych państw położonych na wyspach,
- przyznające, że w celu zachowania różnorodności biologicznej niezbędne są znaczne inwestycje i że inwestycje te powinny przynieść wiele ekologicznych, ekonomicznych i społecznych korzyści,
- uznając, że rozwój społeczno-gospodarczy oraz zlikwidowanie ubóstwa są
głównymi i podstawowymi priorytetami w państwach rozwijających się,
- świadomi faktu, że ochrona różnorodności biologicznej oraz umiarkowane użytkowanie jej elementów mają zasadnicze znaczenie dla wyżywienia i zaspokojenia zdrowotnych i innych potrzeb stale wzrastającej populacji ludzkiej i że w tym celu dzielenie się zasobami genetycznymi oraz rozwiązaniami technologicznymi jest niezbędne,
- uznając, że ochrona różnorodności biologicznej i umiarkowane użytkowanie jej elementów doprowadzi do umocnienia przyjaznych stosunków pomiędzy państwami i przyczyni się do pokoju na świecie,
- pragnąc wzmocnić i uzupełnić istniejące porozumienia dotyczące ochrony różnorodności biologicznej i umiarkowanego użytkowania jej elementów,
- zdecydowane chronić różnorodność biologiczną i użytkować w umiarkowany sposób jej elementy, z korzyścią dla obecnych i przyszłych pokoleń
Artykuł 1
CELE
Cele niniejszej konwencji, realizowane zgodnie z jej odpowiednimi postanowieniami, to ochrona różnorodności biologicznej, umiarkowane użytkowanie jej elementów oraz sprawiedliwy podział korzyści wynikających z wykorzystywania zasobów genetycznych, w tym odpowiedni dostęp do zasobów genetycznych i transfer stosownych technologii, z uwzględnieniem wszystkich praw do tych zasobów i technologii, a także odpowiednie finansowanie.

Artykuł 2
OKREŚLENIA
W rozumieniu niniejszej Konwencji następujące określenia oznaczają:
(a) "biotechnologia" - każde rozwiązanie technologiczne, które wykorzystuje systemy biologiczne, żywe organizmy lub ich pochodne do wytworzenia lub zmodyfikowania specyficznych produktów lub procesów;
(b) "ekosystem" - dynamiczne zgrupowanie roślin, zwierząt i mikroorganizmów i ich nieożywione środowisko wspólnie tworzące jednostkę funkcjonalną;
(c) "materiał genetyczny" - jakikolwiek materiał roślinny, zwierzęcy, mikrobiologiczny lub innego pochodzenia, zawierający funkcjonalne jednostki dziedziczności;
(d) "obszar chroniony" - geograficznie wydzielony obszar objęty ochroną lub specjalnym zagospodarowaniem mającym na celu ochronę;
(e) "ochrona ex situ" - ochrona składników różnorodności biologicznej poza ich naturalnym środowiskiem;
(f) "ochrona in situ" - ochrona ekosystemów i naturalnych siedlisk gatunków oraz utrzymanie i restytucja zdolnych do życia populacji w ich naturalnym środowisku, a udomowionych lub hodowanych gatunków, w otoczeniu, w którym rozwinęły swoje specyficzne właściwości;
(g) "państwo dostarczające zasoby genetyczne" - państwo dostarczające zasoby genetyczne ze źródeł in situ, zarówno z populacjami dzikich, jak i udomowionych gatunków, lub ze źródeł ex situ, które mogą, ale nie muszą pochodzić z tego kraju;
(h) "państwo, z którego pochodzą zasoby genetyczne" - państwo, które posiada te zasoby genetyczne w warunkach in situ,
(i) "regionalna organizacja integracji gospodarczej" - organizacja utworzona przez suwerenne państwa danego regionu, które przekazały jej uprawnienia w kwestiach objętych niniejszą konwencją i stosownie upoważniły ją, zgodnie z ich wewnętrznymi przepisami, do podpisania, ratyfikowania, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia do niniejszej konwencji;
(j) "różnorodność biologiczna" - zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi w ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych oraz w zespołach ekologicznych, których są częścią; dotyczy to różnorodności w obrębie gatunku, pomiędzy gatunkami oraz różnorodności ekosystemów;
(k) "siedlisko" - miejsce, gdzie organizm lub populacja występują w sposób naturalny;
(l) "technologia" - w tym biotechnologia;
(m) "udomowione lub hodowlane gatunki" - gatunki, na których procesy ewolucyjne wywierał wpływ człowiek w celu zaspokojenia swych potrzeb;
(n) "umiarkowane użytkowanie" - użytkowanie elementów tworzących różnorodność biologiczną w taki sposób i z taką intensywnością, by nie prowadziło ono do jej zmniejszenia i pozwoliło utrzymać ją w stanie odpowiadającym potrzebom i pragnieniom obecnych oraz przyszłych pokoleń;
(o) "warunki in situ" - warunki, w których zasoby genetyczne występują w ekosystemach lub naturalnym środowisku, a w przypadku gatunków udomowionych lub hodowlanych w otoczeniu, w którym rozwinęły swoje specyficzne właściwości;
(p) "zasoby biologiczne" - zasoby genetyczne, organizmy i ich części, populacje i jakiekolwiek inne żywe elementy ekosystemu, które obecnie lub w przyszłości mogą być wykorzystywane lub stanowić mogą jakąś wartość dla ludzkości;
(r) "zasoby genetyczne" - materiał genetyczny o rzeczywistej lub potencjalnej wartości.

Artykuł 3
ZASADY
Zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych oraz zasadami prawa międzynarodowego państwa mają suwerenne prawo wykorzystywania swoich własnych zasobów zgodnie z własną strategią ochrony środowiska. Mają także obowiązek dopilnować, aby działania na obszarze podlegającym ich jurysdykcji lub kontroli nie powodowały szkody w środowisku innych państw lub na obszarach znajdujących się poza krajową jurysdykcją.

Artykuł 4
ZASIĘG JURYSDYKCJI
Bez uszczerbku dla praw innych państw i jeżeli nie zostanie to inaczej wyraźnie postanowione w niniejszej konwencji, postanowienia niniejszej konwencji mają zastosowanie dla każdej umawiającej się strony:
(a) w zakresie elementów różnorodności biologicznej - na obszarze znajdującym się w granicach krajowej jurysdykcji,
(b) w zakresie procesów i działań prowadzonych pod jej jurysdykcją lub kontrolą - na wszystkich obszarach, na których pojawią się skutki tych działań, tj. zarówno na obszarach objętych jej krajową jurysdykcją, jak i leżących poza jej granicami.

Artykuł 5
WSPÓŁPRACA
Każda ze stron będzie, w miarę możliwości i potrzeby, współpracowała z innymi stronami bezpośrednio lub w razie potrzeby przez odpowiednie organizacje międzynarodowe, w kwestiach obszarów nie objętych jej krajową
jurysdykcją i innych wspólnych działań na rzecz ochrony różnorodności biologicznej i umiarkowanego użytkowania jej elementów.

Artykuł 6
OGÓLNE DZIAŁANIA NA RZECZ OCHRONY RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ I UMIARKOWANEGO UŻYTKOWANIA JEJ ELEMENTÓW
Każda ze stron, zgodnie ze swoimi warunkami i możliwościami:
(a) opracuje krajową strategię oraz plany i programy dotyczące ochrony różnorodności biologicznej i umiarkowanego użytkowania jej elementów lub dostosuje do tego celu istniejącą strategię oraz plany i programy, tak by odzwierciedlały m.in. wymagania niniejszej konwencji w stosunku do strony;
(b) włączy, w miarę możliwości i w razie potrzeby, ochronę różnorodności biologicznej i umiarkowane użytkowanie jej elementów do resortowych i międzyresortowych planów, programów i strategii.

Artykuł 7
IDENTYFIKACJA I MONITORING
Każda ze stron, w miarę możliwości i konieczności, szczególnie aby osiągnąć cele określone w artykułach 8-10, zobowiązuje się:
(a) do zidentyfikowania elementów tworzących różnorodność biologiczną, zwłaszcza istotnych do jej utrzymania i wymagających umiarkowanego użytkowania, z uwzględnieniem kategorii wymienionych w załączniku I;
(b) do monitoringu odpowiednimi metodami (np. pobieranie próbek) elementów różnorodności biologicznej wyszczególnionych w punkcie (a) oraz do zwrócenia szczególnej uwagi na te z nich, które wymagają natychmiastowego objęcia działaniami ochronnymi oraz na te, które w sposób szczególny wymagają umiarkowanego użytkowania;
(c) do rozpoznania procesów i rodzajów działalności, które wywierają lub z dużym prawdopodobieństwem mogą wywierać negatywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej i umiarkowane użytkowanie jej elementów oraz monitoringu ich skutków odpowiednimi metodami;
(d) do przechowywania i katalogowania danych uzyskanych z badań i monitoringu, o których mowa w niniejszym artykule, w ustępach (a), (b) i (c).

Artykuł 8
OCHRONA IN SITU
Każda ze stron, w miarę możliwości i konieczności:
(a) ustanowi system obszarów chronionych lub też obszarów, na których należy podjąć specjalne kroki w celu ochrony różnorodności biologicznej;
(b) opracuje w razie potrzeby wskazówki dotyczące wyznaczania i ustanawiania obszarów chronionych i gospodarowania na nich oraz na obszarach, na których należy podjąć specjalne kroki w celu ochrony różnorodności biologicznej;
(c) będzie kontrolowała zasoby biologiczne ważne dla zachowania różnorodności biologicznej zarówno na obszarach objętych ochroną, jak i poza ich granicami, mając na względzie zapewnienie ochrony tych zasobów i umiarkowane ich użytkowanie;
(d) będzie promowała ochronę ekosystemów i naturalnych siedlisk oraz utrzymanie populacji gatunków zdolnych do życia w ich naturalnym środowisku;
(e) będzie promowała rozważny, umiarkowany i nie zagrażający środowisku rozwój na obszarach sąsiadujących z obszarami objętymi ochroną, biorąc pod uwagę możliwość objęcia ochroną także i tych obszarów;
(f) przywróci i odnowi zniszczone ekosystemy oraz będzie promowała restytucję zagrożonych gatunków, między innymi przez opracowanie i wprowadzanie w życie odpowiednich planów i strategii;
(g) ustanowi i będzie utrzymywała środki umożliwiające rozpoznanie i kontrolowanie zagrożeń wynikających z użytkowania oraz uwalniania żywych, zmodyfikowanych biotechnologicznie organizmów, które powodując negatywne skutki w środowisku mogą wpływać na ochronę oraz umiarkowane użytkowanie różnorodności biologicznej jej elementów lub stanowić zagrożenie dla ludzkiego zdrowia;
(h) będzie powstrzymywała wprowadzanie, ograniczała liczebność lub dążyła do wytępienia tych obcych gatunków, które zagrażają rodzimym ekosystemom, siedliskom lub gatunkom;
(i) będzie dążyła do pełnej zgodności obecnych sposobów użytkowania elementów różnorodności biologicznej z zasadami jej ochrony i umiarkowanego użytkowania jej elementów;
(j) zgodnie z krajowym ustawodawstwem, będzie szanowała, zachowywała i chroniła wiedzę, innowacje i praktyki stosowane przez tubylcze i lokalne społeczności wiodące tradycyjny tryb życia sprzyjający ochronie różnorodności biologicznej i umiarkowanemu użytkowaniu jej elementów oraz będzie propagowała ich powszechne stosowanie za zgodą i przy udziale tych, w posiadaniu których znajduje się owa wiedza, innowacje i praktyki; będzie też pilnowała sprawiedliwego podziału korzyści płynących z zastosowania tej wiedzy, innowacji i praktyk;
(k) opracuje i utrzyma niezbędne przepisy prawne i/lub inne uregulowania dotyczące restytucji zagrożonych gatunków i populacji;
(l) w razie stwierdzenia negatywnych skutków działalności, o której mowa w artykule 7, wprowadzi sterowanie odpowiednimi jej procesami i rodzajami;
(m) będzie partycypowała w zapewnieniu środków finansowych i w innej pomocy na rzecz przedsięwzięć ochronnych in situ określonych w ustępach (a)-(i) niniejszego artykułu, zwłaszcza w krajach rozwijających się.

Artykuł 9
OCHRONA EX SITU
Każda ze stron, w miarę możliwości i konieczności i przede wszystkim w celu uzupełnienia działań in situ:
(a) podejmie kroki w celu ochrony ex situ elementów różnorodności biologicznej, najlepiej w kraju, z którego elementy te pochodzą,
(b) stworzy i utrzyma dogodne warunki dla ochrony ex situ oraz badań naukowych nad roślinami, zwierzętami i mikroorganizmami, najlepiej w państwie, z którego pochodzą te zasoby genetyczne,
(c) podejmie kroki mające na celu restytucję zagrożonych gatunków oraz po odpowiednich przygotowaniach ich ponowne wprowadzenie do naturalnego środowiska,
(d) będzie sprawowała kontrolę nad pozyskiwaniem zasobów biologicznych z naturalnych siedlisk w celu ochrony ex situ w taki sposób, aby nie zagrażało ono ekosystemom i populacjom gatunków in situ, z wyjątkiem sytuacji, w których, zgodnie z punktem (c) specjalne tymczasowe działania ex situ są niezbędne,
(e) będzie partycypowała w zapewnianiu środków finansowych i innej pomocy na rzecz przedsięwzięć ochronnych ex situ określonych w niniejszym artykule w punktach (a)-(d) oraz stworzenia i utrzymania warunków dogodnych dla ochrony ex situ w państwach rozwijających się.

Artykuł 10
UMIARKOWANE UŻYTKOWANIE ELEMENTÓW RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ
Każda ze stron, w miarę możliwości i konieczności:
(a) włączy ochronę i umiarkowane użytkowanie zasobów biologicznych do polityki państwa;
(b) roztoczy kontrolę nad wykorzystaniem zasobów biologicznych w celu uniknięcia lub zminimalizowania negatywnego wpływu na różnorodność biologiczną;
(c) będzie chroniła i promowała także wykorzystywanie zasobów biologicznych, zgodne z tradycjami kulturowymi, które odpowiada zasadom ochrony tych zasobów i umiarkowanego ich użytkowania;
(d) będzie udzielała pomocy społecznościom lokalnym w opracowaniu i przeprowadzeniu działań zaradczych na zniszczonych obszarach, gdzie różnorodność biologiczna została zmniejszona;
(e) będzie popierała współpracę pomiędzy instytucjami rządowymi a sektorem prywatnym w poszukiwaniu metod umiarkowanego użytkowania zasobów biologicznych.

Artykuł 11
BODŹCE EKONOMICZNE I SPOŁECZNE
Każda ze stron podejmie, w miarę możliwości i konieczności, odpowiednie działania ekonomiczne i społeczne, które będą spełniały rolę bodźców do ochrony różnorodności biologicznej i umiarkowanego użytkowania jej elementów.

Artykuł 12
BADANIA NAUKOWE I SZKOLNE
Umawiające się strony, biorąc pod uwagę szczególne potrzeby państw rozwijających się:
(a) utworzą i będą wspomagały programy naukowe, techniczne i szkoleniowe mające na celu rozpoznawanie i ochronę różnorodności biologicznej oraz umiarkowane użytkowanie tworzących ją elementów oraz będą wspomagały w tym zakresie potrzeby państw rozwijających się;
(b) będą promowały i zalecały badania naukowe, które przyczyniają się do ochrony różnorodności biologicznej i umiarkowanego użytkowania jej elementów, zwłaszcza w państwach rozwijających się, np. w wyniku decyzji podjętych przez Konferencję Stron na skutek zaleceń organu doradczego do spraw naukowych, technicznych i technologicznych;
(c) przestrzegając postanowień zawartych w artykułach 16, 18 i 20 będą współpracowały przy wykorzystaniu postępu naukowego w badaniach nad różnorodnością biologiczną i w rozwijaniu metod ochrony i umiarkowanego użytkowania zasobów biologicznych.

Artykuł 13
PODNOSZENIE POZIOMU WIEDZY I ŚWIADOMOŚCI SPOŁECZNEJ
Umawiające się strony będą:
(a) propagowały ważność i potrzebę podjęcia działań niezbędnych do ochrony różnorodności biologicznej oraz do podniesienia świadomości społecznej za pomocą środków masowego przekazu, a także do umieszczenia tych zagadnień do programów edukacyjnych;
(b) współpracowały, w miarę potrzeby, z innymi państwami oraz organizacjami międzynarodowymi w rozwijaniu programów edukacyjnych oraz kształtujących świadomość społeczną, służącą ochronie różnorodności biologicznej i umiarkowanemu użytkowaniu jej elementów.

Artykuł 14
OCENA SKUTKÓW ORAZ MINIMALIZOWANIE NEGATYWNYCH SKUTKÓW ODDZIAŁYWAŃ
1.W miarę możliwości i konieczności każda ze stron:
(a) wprowadzi odpowiednie procedury oceny oddziaływania na środowisko wdrażanych projektów, które mogą w niekorzystny sposób wpłynąć na różnorodność biologiczną, w celu uniknięcia lub zminimalizowania tego oddziaływania, oraz tam gdzie to możliwe, pozwoli na udział opinii publicznej w tych procedurach;
(b) podejmie odpowiednie kroki mające na celu zapewnienie, że ekologiczne skutki rządowych programów i działań, które mogą mieć istotnie negatywny wpływ na różnorodność biologiczną są należycie rozpoznawane;
(c) będzie promowała, na zasadzie wzajemności, powiadamianie, wymianę informacji oraz konsultacje na temat działań podlegających jurysdykcji lub kontroli państwa-strony i mogących w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na różnorodność biologiczną w innych państwach lub na obszarach znajdujących się poza krajową jurysdykcją, poprzez zachęcanie do zawierania odpowiednich dwustronnych, regionalnych lub wielostronnych porozumień;
(d) w razie wyjątkowego zagrożenia lub wystąpienia szkód, wynikających z działań podlegających jurysdykcji lub kontroli państwa-strony i dotyczących różnorodności biologicznej na obszarze objętym tą jurysdykcją, powiadomi bezzwłocznie zagrożone państwa o takim zagrożeniu lub szkodzie oraz zorganizuje działania w celu zlikwidowania lub zminimalizowania tego zagrożenia lub szkody;
(e) będzie wspierała krajowe jednostki szybkiego reagowania na wydarzenia, zaistniałe z przyczyn naturalnych lub innych, zagrażające różnorodności biologicznej, oraz rozszerzy współpracę międzynarodową mającą na celu zwiększenie sprawności krajowych jednostek oraz w razie potrzeby w uzgodnieniu z innymi państwami lub odpowiednimi regionalnymi organizacjami integracji gospodarczej, opracuje wspólne plany postępowania w nagłych przypadkach.
2.Konferencja Stron, na podstawie przeprowadzonych badań, podejmie sprawę odpowiedzialności za zniszczenie różnorodności biologicznej oraz wyrównywania strat i ewentualnego przywracania pierwotnego stanu oraz rekompensat, z wyjątkiem sytuacji, w których odpowiedzialność ta stanowi problem wewnętrzny.

Artykuł 15
DOSTĘP DO ZASOBÓW GENETYCZNYCH
1.Ponieważ państwa posiadają suwerenne prawa do swoich zasobów naturalnych, określenie zasad dostępu do zasobów genetycznych leży całkowicie w gestii krajowych władz oraz podlega krajowemu prawodawstwu.
2.Każda ze stron będzie dążyła do stworzenia warunków ułatwiających pozostałym stronom dostęp do zasobów genetycznych w celu wykorzystania ich w sposób, który nie zagraża środowisku oraz nie wprowadzi żadnych ograniczeń, które byłyby sprzeczne z zasadami niniejszej konwencji.
3.W rozumieniu niniejszej konwencji za zasoby genetyczne dostarczane przez daną stronę, zgodnie z niniejszym artykułem oraz artykułami 16 i 17, uważa się wyłącznie zasoby dostarczone przez państwa-strony, z których pochodzą te zasoby lub które pozyskały zasoby genetyczne zgodnie z postanowieniami niniejszej konwencji.
4.Zezwolenie na dostęp do zasobów genetycznych udzielane będzie zgodnie z określonymi wspólnie warunkami oraz postanowieniami niniejszego artykułu.
5.Dostęp do zasobów genetycznych wymagać będzie uzyskania wcześniejszego zezwolenia od państwa-strony dostarczającego zasoby, jeżeli nie określi ono innej procedury.
6.Każda ze stron będzie dążyła do podejmowania i prowadzenia badań naukowych opartych na zasobach genetycznych dostarczanych przez inne umawiające się strony przy pełnym udziale tych stron oraz w miarę możliwości na obszarze państw, które są stronami niniejszej konwencji.
7.Każda ze stron podejmie prawne i administracyjne kroki oraz działania zgodne z artykułami 16 i 19, wykorzystując w razie potrzeby środki finansowe określone w artykułach 20 i 21, których celem będzie sprawiedliwy i różny dostęp tych państw do wyników badań i podział korzyści wynikających z komercyjnego czy innego wykorzystania zasobów genetycznych z państwem dostarczającym te zasoby. Podział ten dokonywany będzie na podstawie wspólnie określonych zasad.

Artykuł 16
DOSTĘP DO TECHNOLOGII ORAZ ICH TRANSFER
1.Każda ze stron, uznając, że termin technologia obejmuje także biotechnologię oraz że zarówno dostęp do technologii, jak i transfer pomiędzy stronami są podstawowymi warunkami osiągnięcia celów określonych w niniejszej konwencji, podejmie się zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu zapewnić i/lub ułatwić dostęp do technologii, które są istotne dla ochrony różnorodności biologicznej i umiarkowanego użytkowania jej
elementów lub służą użytkowaniu zasobów genetycznych i nie powodują znaczących szkód w środowisku oraz przekazywanie tych technologii innym stronom.
2.Dostęp do technologii oraz transfer do państw rozwijających się, określone w ustępie 1, będą zapewnione i/lub ułatwione przez stworzenie sprawiedliwych i jak najkorzystniejszych warunków, łącznie z warunkami ulgowymi lub preferencyjnymi na mocy wspólnego porozumienia oraz w razie potrzeby przez mechanizm finansowy omówiony w artykułach 20 i 21. Dostęp do technologii chronionych patentami lub innymi przepisami ochrony własności intelektualnej i ich transfer odbywać się będzie na warunkach zgodnych z wymogami skutecznej ochrony praw własności intelektualnej. Stosowanie niniejszego ustępu powinno być zgodne z postanowieniami zawartymi w ustępach 3, 4 i 5 niniejszego artykułu.
3.Każda ze stron podejmie, w miarę potrzeby, prawne, administracyjne i polityczne kroki zapewniające, że strony, które dostarczają zasoby genetyczne, zwłaszcza reprezentujące kraje rozwijające się, będą miały dostęp do technologii obejmujących wykorzystanie tych zasobów, według wspólnie uzgodnionych warunków, łącznie z technologiami chronionymi patentami i innymi przepisami ochrony własności intelektualnej, w razie potrzeby w oparciu o postanowienia artykułów 20 i 21, zgodnie z prawem międzynarodowym oraz postanowieniami ustępów 4 i 5 niniejszego artykułu.
4.Każda ze stron podejmie, w miarę potrzeby, prawne, administracyjne i polityczne kroki, których celem będzie ułatwienie przez sektor prywatny dostępu, wspólnego rozwijania oraz przekazywanie technologii, określonych w ustępie 1, z korzyścią zarówno dla instytucji rządowych, jak i sektora prywatnego w państwach rozwijających się i będzie w tym zakresie przestrzegała postanowień zawartych w ustępach 1, 2 i 3 niniejszego artykułu.
5.Strony, uznając fakt, iż patenty oraz inne prawa własności intelektualnej mogą wywierać wpływ na realizację niniejszej konwencji, będą ze sobą współpracowały w tym zakresie, zgodnie z ustawodawstwem krajowym i prawem międzynarodowym w celu zapewnienia, że przepisy te nie pozostają w sprzeczności z założeniami konwencji.

Artykuł 17
WYMIANA INFORMACJI
1.Strony będą ułatwiały wymianę informacji dotyczącej ochrony różnorodności biologicznej i umiarkowanego użytkowania jej elementów, ze wszystkich ogólnie dostępnych źródeł i z uwzględnieniem specyficznych potrzeb
państw rozwijających się.
2.Taka wymiana informacji obejmować będzie wymianę wyników badań technicznych, naukowych i społeczno-ekonomicznych, jak również informacji dotyczących szkolenia i metod sporządzania przeglądów, wiedzy specjalistycznej, wiedzy tradycyjnej i tubylczej jako takiej, łącznie z technologiami opisanymi w artykule 16 ustęp 1. Dotyczyć to też będzie, tam gdzie to jest możliwe, dzielenia się informacjami.

Artykuł 18
WSPÓŁPRACA NAUKOWO-TECHNICZNA
1.Strony będą promowały międzynarodową współpracę naukowo-techniczną w dziedzinie ochrony różnorodności biologicznej i umiarkowanego użytkowania jej elementów, w razie konieczności poprzez odpowiednie instytucje międzynarodowe i krajowe.
2.Strony będą promowały współpracę naukowo-techniczną z innymi stronami, zwłaszcza państwami rozwijającymi się, przy realizowaniu niniejszej konwencji, między innymi poprzez pomoc w tworzeniu i realizowaniu krajowych strategii. Przy promowaniu takiej współpracy szczególną uwagę należy zwrócić na rozwijanie i poprawianie krajowych możliwości poprzez rozwój kadr oraz tworzenie odpowiednich instytucji.
3.Podczas pierwszego posiedzenia Konferencja Stron określi sposób tworzenia mechanizmu wymiany informacji, promującego i ułatwiającego współpracę naukowo-techniczną.
4.Strony będą, zgodnie z krajowym prawodawstwem i strategiami, popierały i rozwijały metody współpracy na rzecz rozwoju i wykorzystania technologii istotnych dla celów niniejszej konwencji, łącznie z tubylczymi i tradycyjnymi technologiami. W tym celu strony będą także popierały współpracę dotyczącą szkolenia personelu i wymiany specjalistów.
5.Strony będą, poprzez odpowiednie porozumienia, popierały powstawanie wspólnych programów badawczych oraz wspólne przedsięwzięcia na rzecz rozwoju technologii istotnych dla celów niniejszej konwencji.

Artykuł 19
BIOTECHNOLOGIE ORAZ DZIELENIE SIĘ KORZYŚCIAMI WYNIKAJĄCYMI Z ICH ZASTOSOWANIA
1.Strony podejmą odpowiednie działania legislacyjne, administracyjne i polityczne, umożliwiające efektywny udział w badaniach biotechnologicznych tych stron, zwłaszcza państw rozwijających się, które dostarczają zasoby genetyczne do tych badań, i w miarę możliwości z terytorium tych stron.
2.Każda ze stron podejmie wszystkie możliwe środki umożliwiające innym stronom, zwłaszcza państwom rozwijającym się, równy i sprawiedliwy dostęp do wyników i korzyści z technologii opartych na zasobach genetycznych dostarczanych przez te strony. Zasady tego dostępu zostaną przez strony wspólnie uzgodnione.
3.Strony rozważą potrzebę sporządzenia protokołu określającego odpowiednie procedury, dotyczące w szczególności uzyskiwania wcześniejszej zgody, w kwestii bezpiecznego przenoszenia, przetrzymywania oraz wykorzystania jakichkolwiek żywych organizmów zmodyfikowanych w procesie biotechnologicznym, które mogą wywierać negatywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej i umiarkowane użytkowanie jej elementów.
4.Każda ze stron, bezpośrednio lub pośrednictwem osoby fizycznej lub prawnej podlegającej jurysdykcji państwa będącego stroną i dostarczającej organizmy określone w ustępie 3, udostępni wszelkie możliwe informacje o przepisach użytkowania i bezpieczeństwa wymaganych przez daną stronę przy postępowaniu z takimi organizmami, jak również wszelkie możliwe informacje o ewentualnym negatywnym oddziaływaniu tych organizmów na terytorium państwa-strony, na którym organizmy te mają być wprowadzone.

Artykuł 20
ŚRODKI FINANSOWE
1.Każda ze stron zobowiązuje się, w miarę swoich możliwości, zapewniać pomoc finansową oraz bodźce dla tych krajowych działań, które mają prowadzić do osiągnięcia celów określonych w niniejszej konwencji, zgodnie ze swoimi krajowymi planami, priorytetami oraz programami.
2.Strony-państwa rozwinięte zapewnią nowe dodatkowe środki finansowe umożliwiające stronom-państwom rozwijającym się całkowite pokrycie dodatkowych kosztów wynikających z podjęcia działań, do których zobowiązuje niniejsza konwencja oraz umożliwiających odniesienie korzyści z jej postanowień. Koszty te będą uzgadniane pomiędzy stroną-państwem rozwijającym się a strukturą instytucjonalną określoną w artykule 21, biorąc pod uwagę strategie, priorytety programowe, kryteria klasyfikacji oraz aktualny wykaz kosztów dodatkowych ustalonych przez Konferencję Stron. Pozostałe państwa-strony, w tym znajdujące się w procesie przechodzenia do gospodarki rynkowej, mogą dobrowolnie przyjmować na siebie zobowiązania stron-państw rozwiniętych. Dla celów niniejszego artykułu Konferencja Stron na swoim pierwszym posiedzeniu ustali listę państw rozwiniętych oraz innych państw, które dobrowolnie przejmą zobowiązania państw rozwiniętych. Konferencja Stron będzie okresowo weryfikować tę listę oraz wprowadzać ewentualne poprawki. Dobrowolne wsparcie z innych państw i źródeł będzie także mile widziane. Podczas realizacji tych zobowiązań należy zwracać uwagę, aby środki finansowe napływały w odpowiedniej ilości, systematycznie i w odpowiednim czasie oraz aby państwa umieszczone na liście wspólnie wywiązywały się ze zobowiązań.
3.Strony-państwa rozwinięte mogą także dostarczać, a strony-państwa rozwijające się wykorzystać środki finansowe na realizację niniejszej konwencji poprzez dwustronne, regionalne i inne porozumienia.
4.Zakres, w jakim strony-państwa rozwijające się będą skutecznie realizowały zobowiązania zawarte w niniejszej konwencji, zależał będzie od skuteczności realizacji przez państwa rozwinięte ich zobowiązań wynikających z niniejszej konwencji związanych z finansowaniem i dostarczaniem technologii. Rozwój społeczno-gospodarczy oraz zlikwidowanie ubóstwa są jednak podstawowymi priorytetami państw rozwijających się.
5.Strony w swoich działaniach związanych z rozdzielaniem funduszy i transferem technologii będą szczególnie brały pod uwagę wszelkie potrzeby i specyficzną sytuację państw najsłabiej rozwiniętych.
6.Strony wezmą także pod uwagę szczególne warunki wynikające ze specyficznego rozmieszczenia i umiejscowienia elementów różnorodności biologicznej na obszarze niektórych stron-państw rozwijających się, szczególnie położonych na małych wyspach.
7.Powinna być także wzięta pod uwagę szczególna sytuacja państw rozwijających się, zwłaszcza tych, których środowisko naturalne jest najbardziej podatne na szkodliwe oddziaływania, a więc takich, które leżą w strefie pustyń i półpustyń lub posiadają rozległe obszary nadbrzeżne i górzyste.

Artykuł 21
MECHANIZM FINANSOWY
1.Niniejszym zostaje określony mechanizm przekazywania środków finansowych stronom-państwom rozwijającym się na podejmowanie działań dla celów niniejszej konwencji na zasadzie dotacji lub koncesji, których podstawowe elementy omawia niniejszy artykuł. Konferencja Stron będzie upoważniona do sprawowania pełnej kontroli nad tym mechanizmem. Realizacja jego zostanie powierzona instytucjom, o których zadecyduje Konferencja Stron na swoim pierwszym posiedzeniu. Dla celów niniejszej konwencji Konferencja Stron określi politykę, strategię, priorytety programowe i kryteria ubiegania się o środki finansowe, związane z dostępem do tych środków i ich wykorzystaniem. Składki muszą być takie, by zapewniały regularność, terminowość i odpowiednią ilość środków finansowych, określonych w artykule 20, odpowiadającą zapotrzebowaniu na te środki, o czym będzie decydowała Konferencja Stron, oraz zgodną zasadą wspólnego wywiązywania się ze zobowiązań przez uczestniczące strony umieszczone na liście omówionej w artykule 20 ustęp 2. Dobrowolne wkłady mogą także napływać ze stron-państw rozwiniętych oraz innych państw i źródeł. Mechanizm będzie działał w oparciu o demokratyczny i jawny system zarządzania.
2.Konferencja Stron na swoim pierwszym posiedzeniu określi zgodnie z celami niniejszej konwencji politykę, strategię oraz priorytety programowe, jak również opracuje szczegółowe kryteria i wskazówki dla ubiegających się o dostęp do środków finansowych i możliwości korzystania z tych środków, łącznie z systemem regularnej kontroli i oceny sposobu ich wykorzystywania. Konferencja Stron podejmie decyzje dotyczące porozumień prowadzących do realizacji postanowień ustępu 1, po konsultacji z instytucjami, którym powierzono odpowiedzialność za działanie całego mechanizmu finansowego.
3.Konferencja Stron przeprowadzi ocenę skuteczności mechanizmu finansowego utworzonego zgodnie z niniejszym artykułem, łącznie z kryteriami i wskazówkami wymienionymi w ustępie 2, nie wcześniej niż po dwóch latach od momentu wejścia w życie niniejszej konwencji, a potem już w regularnych odstępach czasu. Na podstawie tej oceny Konferencja Stron podejmie w razie potrzeby odpowiednie działania w celu zwiększenia skuteczności mechanizmu finansowego.
4.Strony rozważą możliwość wzmocnienia istniejących instytucji finansowych, tak by mogły one finansować ochronę różnorodności biologicznej i umiarkowane użytkowanie zasobów biologicznych.

Artykuł 22
POWIĄZANIA Z INNYMI MIĘDZYNARODOWYMI KONWENCJAMI
1.Postanowienia niniejszej konwencji nie będą miały wpływu na prawa i zobowiązania żadnej ze stron, wynikające z jakiegokolwiek istniejącego międzynarodowego porozumienia z wyjątkiem sytuacji, w której realizowanie tych praw i zobowiązań stanowiłyby poważne zagrożenie dla różnorodności biologicznej.
2.Strony będą realizowały niniejszą konwencję w środowiskach morskich zgodnie z prawami i zobowiązaniami państw wynikającymi z prawa morskiego.

Artykuł 23
KONFERENCJA STRON
1.Niniejszym zostaje powołana Konferencja Stron. Pierwsze posiedzenie Konferencji Stron zostanie zwołane przez Dyrektora Wykonawczego Programu Środowiska Narodów Zjednoczonych nie później niż rok od momentu wejścia w życie niniejszej konwencji. Potem, zwyczajne posiedzenia Konferencji Stron będą odbywały się w regularnych odstępach czasu, które określi Konferencja na swoim pierwszym posiedzeniu.
2.Nadzwyczajne posiedzenia Konferencji Stron odbywać się będą w terminach, które Konferencja uzna za stosowne, lub na prośbę przekazaną na piśmie przez którąś ze stron, pod warunkiem, że w ciągu 6 miesięcy od ogłoszenia tej prośby przez sekretariat konwencji poprze ją co najmniej 1/3 ogólnej liczby stron.
3.Konferencja na zasadzie consensusu ustali i przyjmie zasady swego postępowania oraz organów pomocniczych, które można powołać, jak również przepisy określające metody finansowania sekretariatu 1. Konferencja podczas każdego zwyczajnego posiedzenia przyjmie budżet na okres finansowy do następnego zwyczajnego posiedzenia.
4.Konferencja Stron będzie sprawowała kontrolę nad realizacją postanowień niniejszej konwencji i w tym celu będzie:
(a) określać formę oraz terminy przekazywania informacji, które mają być przedłożone zgodnie z artykułem 26 i analizować te informacje, jak również sprawozdania przedkładane przez organy pomocnicze;
(b) dokonywać przeglądu porad naukowych, technicznych i technologicznych dotyczących różnorodności biologicznej udzielanych zgodnie z artykułem 25;
(c) rozważać i w miarę potrzeby przyjmować protokoły zgodnie z artykułem 28;
(d) rozważać i w miarę potrzeby przyjmować, zgodnie z artykułami 29 i 30, poprawki do niniejszej konwencji i jej załączników;
(e) rozważać poprawki do jakiegokolwiek protokołu lub jego załączników i jeżeli tak zostanie zdecydowane, zalecać stronom ich przyjęcie;
(f) rozważać i w razie potrzeby przyjmować, zgodnie z artykułem 30, dodatkowe załączniki do niniejszej konwencji;
(g) ustanawiać także dodatkowe organy, zwłaszcza doradcze w kwestiach naukowo-technicznych, które uznane zostaną za niezbędne do realizacji niniejszej konwencji;
(h) kontaktować się, poprzez sekretariat niniejszej konwencji z organami wykonawczymi innych konwencji w sprawach objętych niniejszą konwencją, z zamiarem nawiązania z nimi odpowiednich form współpracy;
(i) rozważać i podejmować dodatkowe kroki, które mogą okazać się niezbędne do osiągnięcia celów niniejszej konwencji w świetle doświadczeń zdobytych podczas jej realizacji.
5.Przedstawiciele ONZ, jej wyspecjalizowanych agencji oraz Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, jak również innych państw nie będących stronami niniejszej konwencji mogą uczestniczyć jako obserwatorzy
w posiedzeniach Konferencji Stron. Agencje lub organa, zarówno rządowe, jak i pozarządowe, kompetentne w dziedzinach związanych z ochroną oraz umiarkowanym użytkowaniem różnorodności biologicznej, które zwrócą się do sekretariatu z prośbą o wyrażenie zgody na ich obecność w roli obserwatorów na Konferencji Stron, mogą tę zgodę otrzymać, jeżeli co najmniej 1/3 liczby stron nie sprzeciwi się ich obecności. Wstęp oraz udział obserwatorów podlegać będzie przepisom proceduralnym przyjętym przez Konferencję Stron.

Artykuł 24
SEKRETARIAT
1.Niniejszym zostaje powołany sekretariat. Do jego obowiązków należeć będzie:
(a) organizowanie oraz obsługa posiedzeń Konferencji Stron omówionych w artykule 23;
(b) wykonywanie funkcji powierzonych mu przez jakikolwiek protokół;
(c) przygotowanie sprawozdań dotyczących wykonywania zadań wynikających z niniejszej konwencji oraz przedstawianie ich Konferencji Stron;
(d) współpraca z innymi odpowiednimi organami międzynarodowymi, a zwłaszcza zawieranie takich porozumień administracyjnych i kontraktowych, które są niezbędne do skutecznego wypełniania powierzonych mu funkcji;
(e) wykonywanie dodatkowych zadań, które może określić Konferencja Stron.
2.Na swym pierwszym zwyczajnym posiedzeniu Konferencja Stron powierzy funkcje sekretariatu niniejszej konwencji jednej spośród istniejących, kompetentnych organizacji międzynarodowych, które zgłoszą gotowość prowadzenia takiego sekretariatu.

Artykuł 25
ORGAN POMOCNICZY DO SPRAW DORADZTWA NAUKOWEGO, TECHNICZNEGO I TECHNOLOGICZNEGO
1.Niniejszym powołuje się organ pomocniczy do spraw doradztwa naukowego, technicznego i technologicznego, którego zadaniem jest terminowe udzielanie Konferencji Stron oraz w razie potrzeby jej organom pomocniczym porad dotyczących niniejszej konwencji. Prawo do członkostwa w tym organie mają wszystkie strony i organ ten będzie się zajmował wieloma różnorodnymi dziedzinami. Będzie zrzeszał przedstawicieli rządów kompetentnych w odpowiedniej specjalistycznej dziedzinie. Będzie regularnie zdawał Konferencji Stron sprawozdania ze swojej działalności, dotyczące wszystkich rozpatrywanych spraw.
2.Do obowiązków tego organu, działającego pod kierownictwem Konferencji Stron oraz na jej zlecenie, należeć będzie:
(a) dokonywanie naukowych i technicznych ocen stanu różnorodności biologicznej;
(b) przygotowywanie naukowych i technicznych ocen skuteczności różnych typów działań podjętych zgodnie z postanowieniami niniejszej konwencji;
(c) wskazanie nowych, skutecznych nowoczesnych technologii oraz metod, ważnych dla ochrony różnorodności biologicznej i umiarkowanego użytkowania jej elementów oraz udzielanie porad dotyczących udoskonalania i/lub transferu technologii;
(d) udzielanie porad przy realizacji programów naukowych, międzynarodowych badań i prac rozwojowych związanych z ochroną różnorodności biologicznej i umiarkowanym użytkowaniem jej elementów;
(e) udzielanie odpowiedzi na pytania w kwestiach naukowych, technologicznych i metodologicznych, z którymi może zwrócić się Konferencja Stron lub organy pomocnicze.
3.Funkcje, kompetencje, organizacja oraz działalność tego organu mogą zostać bliżej określone przez Konferencję Stron.

Artykuł 26
SPRAWOZDANIA
Każda ze stron, w odstępach czasu określonych przez Konferencję Stron, będzie przedkładała Konferencji Stron sprawozdania dotyczące podjętych przez nią działań mających na celu realizację postanowień niniejszej konwencji oraz zawierających ocenę ich skuteczności w osiąganiu celów określonych w tej konwencji.

Artykuł 27
ROZSTRZYGANIE SPORÓW
1.W razie powstania sporu pomiędzy stronami dotyczącego interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji, strony będą dążyły do jego rozwiązania w drodze negocjacji.
2.Jeżeli strony nie będą mogły osiągnąć porozumienia w drodze negocjacji,
wspólnie zwrócą się do strony trzeciej z prośbą o pośredniczenie w
negocjacjach.
3.Przy ratyfikowaniu, przyjmowaniu, zatwierdzaniu lub przystępowaniu do niniejszej konwencji lub kiedykolwiek później państwo lub regionalna organizacja integracji gospodarczej, może złożyć depozytariuszowi pisemne oświadczenie, że w razie sporów nie rozstrzygniętych zgodnie z ustępem 1 lub
2, przyjmować będzie się jeden lub obydwa z następujących środków rozstrzygania sporów jako obowiązkowy:
(a) arbitraż zgodny z trybem postępowania określonym w części 1 załącznika II;
(b) przedstawienie sporu Międzynarodowemu Trybunałowi Sprawiedliwości.
4.Jeżeli strony sporu nie przyjmą, zgodnie z ustępem 3, tego samego lub jakiegokolwiek trybu postępowania, spór zostanie przekazany komisji pojednawczej, zgodnie z częścią 2 załącznika II, jeżeli strony nie uzgodnią inaczej.
5.Postanowienia niniejszego artykułu odnoszą się także do każdego protokołu przyjętego do niniejszej konwencji z wyjątkiem tych protokołów, w których postanowiono inaczej.

Artykuł 28
PRZYJMOWANIE PROTOKOŁÓW
1.Strony będą współpracowały ze sobą przy redagowaniu oraz zatwierdzaniu protokołów do niniejszej konwencji.
2.Protokoły będą zatwierdzane na posiedzeniu Konferencji Stron.
3.Sekretariat poinformuje strony o treści proponowanego protokołu co najmniej 6 miesięcy przed tym posiedzeniem Konferencji Stron.
Artykuł 29
POPRAWKI DO KONWENCJI LUB PROTOKOŁÓW
1.Każda ze stron konwencji może proponować poprawki do niniejszej konwencji. Poprawki do protokołów może proponować każda ze stron tego protokołu.
2.Poprawki do niniejszej konwencji będą zatwierdzone na posiedzeniu Konferencji Stron. Poprawki do protokołów będą zatwierdzone na posiedzeniu stron danego protokołu. Sekretariat przedstawi stronom treść proponowanych poprawek do niniejszej konwencji lub protokołów, o ile nie zostanie to inaczej określone w protokole, co najmniej 6 miesięcy przed posiedzeniem, na którym propozycje te mają być zatwierdzane. O proponowanych poprawkach sekretariat niniejszej konwencji poinformuje również jej sygnatariuszy.
3.Strony dołożą wszelkich starań, aby osiągnąć porozumienie w sprawie przyjęcia proponowanych poprawek do niniejszej konwencji lub protokołów. Jeżeli mimo wysiłków porozumienie nie zostanie osiągnięte, to ostatecznie poprawka zostanie przyjęta większością 2/3 głosów stron niniejszej konwencji lub odpowiedniego protokołu, obecnych na spotkaniu i głosujących, a następnie zostanie przedstawiona przez depozytariusza stronom do ratyfikacji, zatwierdzenia i przyjęcia.
4.O ratyfikowaniu, zatwierdzeniu i przyjęciu poprawek depozytariusz będzie informowany na piśmie. Poprawki zatwierdzone zgodnie z ustępem 3 wejdą w życie dla stron, które przyjęły, dziewięćdziesiątego dnia po złożeniu dokumentów o ratyfikowaniu, zatwierdzeniu i przyjęciu przez co najmniej 2/3 liczby stron niniejszej konwencji lub danego protokołu, jeżeli dany protokół nie przewiduje innej procedury. Poprawki wejdą następnie w życie dla wszystkich stron 90 dnia od daty złożenia przez daną stronę dokumentów o ratyfikacji, zatwierdzeniu i przyjęciu tych poprawek.
5.W rozumieniu niniejszego artykułu określenie "strony obecne i głosujące" oznacza strony obecne i oddające swój głos "za" lub "przeciw".

Artykuł 30
ZATWIERDZANIE ZAŁĄCZNIKÓW I POPRAWEK DO NICH
1.Załączniki do niniejszej konwencji i protokołów są integralną częścią niniejszej konwencji i protokołów, jeżeli nie wskazano inaczej; odwołanie się do niniejszej konwencji lub jej protokołów stanowi zarazem odwołanie się do tych załączników. Treść załączników ograniczać się będzie do spraw proceduralnych, naukowych, technicznych i administracyjnych.
2.Jeżeli dany protokół nie będzie zawierał specjalnych uwag dotyczących załączników, następujący tryb postępowania obowiązywał będzie przy proponowaniu, zatwierdzaniu i wchodzeniu w życie dodatkowych załączników do niniejszej konwencji lub załączników do protokołów:
(a) załączniki do niniejszej konwencji i protokołów będą proponowane i zatwierdzane zgodnie z trybem postępowania określonym w artykule 29;
(b) strona, która nie może przyjąć dodatkowego załącznika do niniejszej konwencji lub protokołów, których jest stroną, powiadomi o tym na piśmie depozytariusza przed upływem roku od powiadomienia o zatwierdzeniu przez niego tego załącznika; depozytariusz bezzwłocznie przekaże tę informację innym stronom; strona może w każdym momencie wycofać swoje poprzednie oświadczenie o sprzeciwie i wówczas załączniki wchodzą w życie dla danej strony zgodnie z następnym punktem (c);
(c) po upływie jednego roku od ogłoszenia przyjęcia przez depozytariusza załącznik wchodzi w życie dla wszystkich stron niniejszej konwencji lub protokołów, które nie przedstawiły swego sprzeciwu zgodnie z zaleceniami punktu (b).
3.Proponowanie, zatwierdzanie oraz wchodzenie w życie poprawek do załączników do niniejszej konwencji lub protokołów odbywa się według tej samej procedury, co proponowanie, zatwierdzanie i wchodzenie w życie załączników do niniejszej konwencji lub załączników do protokołów.
4.Jeżeli dodatkowy załącznik lub poprawka do załącznika są związane z poprawką do niniejszej konwencji lub protokołów, to ten dodatkowy załącznik lub poprawka nie wejdą w życie do momentu wejścia w życie poprawki do niniejszej konwencji lub danego protokołu.

Artykuł 31
PRAWO DO GŁOSOWANIA
1.Z wyjątkiem sytuacji opisanej w niniejszym artykule ustęp 2, każda strona niniejszej konwencji lub protokołu ma prawo do jednego głosu.
2.Regionalne organizacje integracji gospodarczej w zakresie spraw podlegających ich kompetencji będą korzystały z prawa do głosowania z liczbą głosów, która jest równa liczbie państw członkowskich tych organizacji będących stronami niniejszej konwencji lub odpowiedniego protokołu. Organizacje te nie będą korzystały z prawa do głosu, jeżeli ich państwa członkowskie będą same głosowały i na odwrót.

Artykuł 32
ZWIĄZEK POMIĘDZY NINIEJSZĄ KONWENCJĄ I JEJ PROTOKOŁAMI
1.Państwo lub regionalna organizacja integracji gospodarczej nie może stać się stroną protokołu, jeżeli nie jest lub w danym momencie nie staje się stroną niniejszej konwencji.
2.Decyzje wynikające z danego protokołu mogą być podejmowane wyłącznie przez strony tego protokołu. Każda ze stron, która nie ratyfikowała, nie zatwierdziła i nie przyjęła danego protokołu, może uczestniczyć w spotkaniach stron tego protokołu jako obserwator.

Artykuł 33
PODPISANIE KONWENCJI
Niniejsza konwencja będzie dostępna do podpisania w Rio de Janeiro dla wszystkich państw oraz regionalnych organizacji integracji gospodarczej od 5 czerwca 1992 r. do 14 czerwca 1992 r. oraz w siedzibie ONZ w Nowym Jorku od 15 czerwca 1992 r. do 4 czerwca 1993 r.

Artykuł 34
RATYFIKACJA, PRZYJĘCIE, ZATWIERDZENIE
1.Niniejsza konwencja oraz wszystkie jej protokoły podlegają ratyfikacji, przyjęciu i zatwierdzeniu przez państwa i regionalne organizacje integracji gospodarczej. Dokumenty o ratyfikacji, zatwierdzeniu i przyjęciu należy złożyć u depozytariusza.
2.Każda organizacja wspomniana w ustępie 1 stająca się stroną niniejszej konwencji lub protokołu, a której żadne państwo członkowskie nie jest stroną, będzie związana zobowiązaniami wynikającymi z niniejszej konwencji lub protokołów. Jeżeli jedno lub więcej państw członkowskich danej organizacji jest stroną niniejszej konwencji lub stosownego protokołu, organizacja ta wraz ze swoimi państwami członkowskimi podejmie decyzję dotyczącą odpowiedzialności za realizację zobowiązań wynikających z niniejszej konwencji lub protokołów. W takim przypadku organizacja i jej państwa członkowskie nie mają prawa do jednoczesnego korzystania ze swoich praw wynikających z konwencji lub odpowiedniego protokołu.
3.W dokumentach o ratyfikacji, przyjęciu i zatwierdzeniu, organizacje wspomniane w ustępie 1, określą zakres swojej kompetencji w sprawach wynikających z konwencji lub odpowiedniego protokołu. Organizacje te będą również powiadamiały depozytariusza o stosownych zmianach zakresu swoich kompetencji.

Artykuł 35
ZASADY PRZYSTĄPIENIA DO KONWENCJI
1.Prawo do przystąpienia do niniejszej konwencji lub protokołów mają wszystkie państwa i organizacje regionalne integracji gospodarczej od momentu, w którym konwencja lub protokół są gotowe do podpisu. Dokumenty o przystąpieniu należy złożyć u depozytariusza.
2.W swoich dokumentach o przystąpieniu organizacje wspomniane w ustępie 1 określą zakres swoich kompetencji w sprawach wynikających z konwencji lub odpowiedniego protokołu. Organizacje te będą również powiadamiały depozytariusza o stosownych zmianach zakresu swoich kompetencji.
3.Postanowienia zawarte w artykule 34 ustęp 2 dotyczą również regionalnych organizacji integracji gospodarczej, które przystąpią do niniejszej konwencji lub protokołów.

Artykuł 36
WEJŚCIE W ŻYCIE
1.Niniejsza konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia od daty złożenia trzydziestego dokumentu o ratyfikacji, zatwierdzeniu, przyjęciu lub przystąpieniu.
2.Każdy z protokołów wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia od daty złożenia takiej liczby dokumentów o ratyfikacji, zatwierdzeniu, przyjęciu lub przystąpieniu, jaka została określona w protokole.
3.Dla każdej ze stron, która ratyfikuje, zatwierdza, przyjmuje niniejszą konwencję lub do niej przystąpi po złożeniu trzydziestego dokumentu o ratyfikacji, zatwierdzeniu, przyjęciu lub przystąpieniu, niniejsza konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia od daty złożenia przez tę stronę jej dokumentu o ratyfikacji, zatwierdzeniu, przyjęciu lub przystąpieniu.
4.Każdy protokół, jeżeli nie zostanie to w nim określone inaczej, wejdzie w życie dla strony, która go ratyfikuje, zatwierdzi, przyjmie lub przystąpi do niego po jego wejściu w życie zgodnie z ustępem 2, dziewięćdziesiątego dnia od daty złożenia przez stronę swoich dokumentów o ratyfikacji, zatwierdzeniu, przyjęciu lub przystąpieniu lub też dnia, w którym niniejsza konwencja wejdzie w życie dla danej strony, o ile nastąpi to w późniejszym terminie.
5.Do celów określonych w ustępach 1 i 2, żaden dokument złożony przez regionalną organizację integracji gospodarczej nie będzie traktowany jako dodatkowy względem dokumentów złożonych przez państwa członkowskie tej organizacji.

Artykuł 37
OGRANICZENIA
Nie zezwala się na wprowadzenie jakichkolwiek ograniczeń do niniejszej konwencji.

Artykuł 38
WYCOFANIE
1.W każdym momencie po upływie dwóch lat od daty wejścia w życie niniejszej konwencji dla danej strony, strona ta może wycofać się z niniejszej konwencji, przesyłając depozytariuszowi pisemne powiadomienie.
2.Wycofanie się może nastąpić po upływie roku od momentu otrzymania przez depozytariusza takiego powiadomienia lub w terminie późniejszym, określonym w powiadomieniu o wycofaniu się.
3.Uważać się będzie, iż każda ze stron wycofująca się z niniejszej konwencji, wycofuje się również z każdego protokołu, którego jest stroną.

Artykuł 39
TYMCZASOWE POROZUMIENIE FINANSOWE
Globalny Fundusz Ochrony Środowiska, utworzony przez Program Rozwoju Narodów Zjednoczonych, Program Środowiska Narodów zjednoczonych oraz Międzynarodowy Bank ds. Rekonstrukcji i Rozwoju, jeżeli zostanie poddany całkowitej restrukturyzacji zgodnie z wymaganiami artykułu 21, będzie tymczasową strukturą instytucjonalną wspomnianą w artykule 21, w okresie pomiędzy wejściem w życie niniejszej konwencji i pierwszym posiedzeniem Konferencji Stron lub do momentu, kiedy Konferencja Stron zdecyduje, jaka struktura instytucjonalna zostanie przyjęta zgodnie z artykułem 21.

Artykuł 40
TYMCZASOWE POROZUMIENIE DOTYCZĄCE SEKRETARIATU
Sekretariat powołany przez Dyrektora Wykonawczego Programu Środowiska Narodów Zjednoczonych będzie działał tymczasowo zgodnie z artykułem 24 ustęp 2 w okresie od momentu wejścia w życie niniejszej konwencji do pierwszego posiedzenia Konferencji Stron.

Artykuł 41
DEPOZYTARIUSZ
Sekretarz Generalny ONZ przyjmie funkcje depozytariusza niniejszej konwencji i protokołów.

Artykuł 42
TEKSTY AUTENTYCZNE
Oryginał niniejszej konwencji, której tekst w językach: angielskim, arabskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim i rosyjskim jest jednakowo autentyczny, będzie złożony u Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych.
NA DOWÓD TEGO niżej podpisani, należycie w tym celu upoważnieni, podpisali niniejszą konwencję.
SPORZĄDZONO w Rio de Janeiro dnia piątego czerwca tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego drugiego roku.