Słowińskie Błota.

Województwo zachodniopomorskie, gmina Darłowo, nadleśnictwo Sławno.

Klasycznie wykształcone i w większej części dobrze zachowane torfowisko wysokie typu bałtyckiego. Pierwotna powierzchnia złoża wynosiła około 145 ha, obecnie, po zaniechaniu eksploatacji, jest zredukowana do 120ha.  Złoże torfowe ma formę wyraźnie wysklepionej kopuły, której najwyżej położona część leży około 1,8 m wyżej niż obrzeża złoża. Zbocza kopuły od strony północnej i zachodniej są stosunkowo słabo nachylone, natomiast od strony południowej i południowo-wschodniej spadek terenu jest znacznie większy. Od strony północno-wschodniej brzeg torfowiska został sztucznie ukształtowany w wyniku wyeksploatowania torfu. Płytkie potorfia na południowo-zachodnim brzegu   torfowiska i w jego pozostałych partiach zasadniczo nie zmieniają sylwetki całego złoża.  Pokład torfu w znacznej większości pozostał nienaruszony, lecz warunki wodne torfowiska są zaburzone poprzez oddziaływanie rowu opaskowego, istniejącego od końca XIX w, a dodatkowo przez dwa rowy rozcinające kopułę torfowiska, założone około 40 lat temu.

Współczesną roślinność Słowińskich Błot tworzą niemal wyłącznie fitocenozy typu otwartych i luźno porośniętych karłowatą sosną mszarów oraz zbiorowiska leśne. Roślinność mszarną  reprezentują fitocenozy mszaru przygiełkowego Rhynchosporetum albae i mszaru kępowego Sphagnetum magellanici. Platy obu zespołów zajmują obecnie niewielką powierzchnię w najlepiej uwilgoconych partiach wierzchowiny, przy czym mszar kępowy w znacznej części  opanowywany jest przez karłowatą sosnę, a ponadto obficie rośnie w nim wełnianka pochwowata Eriophorum vaginatum, co wskazuje na suboptymalne warunki wodne i zmienny poziom lustra wody. Na pozostałej części wierzchowiny rozwinęły się inicjalne fitocenozy boru bagiennego Vaccinio uliginosi-Pinetum, miejscami z dużym udziałem bagna zwyczajnego Ledum palustre. Wzdłuż rowów centralnych, na przesuszonym, częściowo zmurszałym torfie występuje wrzosowisko z dominacją wrzosu Calluna vulgaris, które wskutek zarastania rowu i zablokowania go zastawkami stopniowo przekształca się w stadia rozwojowe zbiorowisk wysokotorfowiskowych.

Zbocza kopuły torfowiska, a we wschodniej części również wierzchowina, porośnięte są przez zbiorowiska leśne. Dominują tu fitocenozy boru bagiennego, w zależności od poziomu wody wykształcone typowo lub zdegenerowane. U podstawy zboczy, na płytkim torfie przejściowym lub przesuszonym i częściowo zmineralizowanym torfie wysokim, miejscami występuje brzezina bagienna Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis. Na dnie dawnego wyrobisk we wschodniej części torfowiska rosną drzewostany sosnowe z runem całkowicie opanowanym przez trzęślicę modrą. Znikomą powierzchnię zajmują inne typy zbiorowisk leśnych, np. monokultury świerkowe.

Słowińskie Błota do końca XIX wiekuniemal w całości były otwartym torfowiskiem mszarnym, a pojedyncze drzewa lub fitocenozy leśne mogły utrzymywać się tylko w dolnych partiach jego kopuły. Przeprowadzenie rowów opaskowych około 1880 roku umożliwiło samorzutną ekspansję drzew, a dodatkowo rozwój boru bagiennego przyspieszyły nasadzenia sosny na zboczach kopuły. Wierzchowina torfowiska aż do lat 60-tych XX wieku., tj. do czasu wykopania dwóch centralnych rowów odwadniających, pozostawała zasadniczo bezleśna, natomiast po założeniu rowów, a zwłaszcza po ich pogłębieniu i odnowieniu w r 1985, została w znacznej części opanowana przez podrost sosny, a w miejscach najbardziej przesuszonych również przez brzozę.

Na torfowisku występują między innymi: rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia, wełnianeczka darniowa Baeothryon cespitosum, masowo rośnie bagno zwyczajne Ledum palustre, a do roku 2004 regularnie odnotowywano również kilka pędów  maliny moroszki Rubus chamaemorus.

Pomimo zniekształceń warunków siedliskowych i pokrywy roślinnej, Słowińskie Błota są ciągle jednym z najlepiej zachowanych torfowisk typu bałtyckiego w Polsce

W 2005 r., staraniem Klubu Przyrodników, na rowach przecinających kopułę torfowiska zbudowano serię zastawek blokujących odpływ wody. Urządzenia te zostały sfinansowane przez fundację EkoFundusz.

Wieńcząc kilkudziesięcioletnie starania przyrodników, w 2005r. torfowisko uznano za rezerwat przyrody o powierzchni ponad 190 ha. Obejmuje on całość obszaru jaki dawniej zajmowało torfowisko wysokie, a także pas siedlisk mineralnych, które bezpośrednioje otaczają. Słowińskie Błota zostały też zgłoszone do sieci Natura 2000 jako potencjalny Obszar o Znaczeniu Wspólnotowym.

[Lista Obiektów] [Klub Przyrodników, strona główna]