Kwaśne buczyny - najcenniejsze lasy doliny Drawy
Pomorze to kraina buka. Fakt ten odróżnia ten teren od reszty kraju, gdzie dominującym naturalnym typem lasu są grądy - granica obszaru z dominacją buczyn jest współczesnie uważana za jedną z najważniejszych granic geobotanicznych przebiegajacych przez Polskę.
Potencjalne siedliska buczyn zajmują 14% powierzchni Polski (choć bezwzględnie dominują na Pomorzu), drzewostany bukowe zajmują jednak tylko niewiele ponad 1% obszaru naszego kraju (4% jego powierzchni leśnej). Jest to rezultat dwóch procesów:
odlesiania i zamieniania na grunty rolne przede wszystkim gleb żyźniejszych; pod lasami pozostały tylko gleby najuboższe
gospodarki leśnej, w ramach której jeszcze do niedawna wycinano lasy bukowe i uprawiano na ich miejscu drzewostany sosny
Nie wszystkie buczyny są jednak takie same. Geobotanicy wyróżniają na nizinach dwa podstawowe ich typy: tak zwane żyzne buczyny pomorskie (Melico-Fagetum) i kwaśne buczyny niżowe (Luzulo-Fagetum).
W Drawieńskim Parku Narodowym strome zbocza doliny Drawy porasta prawie zawsze tzw. kwaśna buczyna. Już na pierwszy rzut oka odróżnia się ona od innych lasów liściastych bogactwem swej warstwy mszystej.
kwaśna buczyna:
jest lasem przywiązanym do średnio żyznych siedlisk. W Puszczy Drawskiej występuje najczęściej na stromych zboczach dolin rzecznych.
jest lasem bukowym o praktycznie jednogatunkowym drzewostanie.
buki są najczęściej rozłożyste, krzywe i stosunkowo niskie.
w runie rosną: paprotka zwyczajna, kosmatka owłosiona, turzyca pigułkowata, konwalijka dwulistna, jastrzębce, zerwa kłosowa. Nie występuje tu perłówka jednokwiatowa ani żywiec cebulkowaty - typowe dla innych buczyn, tzw. żyznych buczyn pomorskich. W ogóle niewiele jest roślin typowych dla żyznych siedlisk - np. pokrzywy.
na dnie lasu jest bardzo dużo mchów tworzących "poduchy" . Dominuje wśród nich tylko kilka gatunków. Warto przyjrzeć się im z bliska i nauczyć się je rozróżniać !
dlaczego kwaśne ?
Bo powierzchniowa warstwa gleby ma kwaśny odczyn, a w runie dominują rośliny lubiące kwaśne podłoże, nawet niektóre gatunki w zasadzie typowe dla borów - tzw. acidofity.
dlaczego cenne ?
Bo w całej Puszczy Drawskiej są to najlepiej zachowane i najmniej zniekształcone lasy. Na stromych zboczach doliny rzecznej trudno było wycinać drzewa, a tym bardziej sadzić sosnę ! Dlatego te buczyny zachowały się w stanie mało zmienionym. Ich drzewostany mają zróżnicowaną strukturę wiekową, są w nich stare drzewa z bogatą florą epifitów.
Gdy raz wytnie się kwaśną buczynę na zboczu doliny to na obnażony teren wkroczą w toku sukcesji zupełnie inne gatunki. Musiałoby potrwać conajmniej kilkaset lat, zanim odtworzyłby się taki "kwaśny" ekosystem, jaki istniał pierwotnie.
biotop ważny dla Europy
Kwaśne buczyny są jednym ze 164 typów naturalnych biotopów uznanych za szczególnie ważne dla zachowania różnorodności przyrody Europy i wymienionych w odpowiednim załączniku (nr I) do tzw. Dyrektywy Habitatowej. Występowanie takich biotopów jest podstawą do kwalifikowania obszarów do europejskiej sieci "Natura 2000"
gdzie je zobaczyć ?
Wzdłuż całej niemal doliny Drawy - tam gdzie strome zbocze opada do rzeki.
Najładniejsze płaty kwaśnych buczyn znajdziesz:
przy czerwonym szlaku turystycznym z Zatomia do Moczel, w okolicy tzw. Świętej Hali
przy czerwonym szlaku turystycznym z Zatomia do Barnimia
tuż koło biwaku Bogdanka
przy drodze z Głuska do drewnianego mostu k. Żeleźnicy
metr ziemi
Zatrzymaj się w kwaśnej buczynie. Spójrz pod nogi. Spróbuj przez pięć minut przyjrzeć się dokładnie jednemu metrowi kwadratowemu dna lasu. Mchom, które na nim rosną. Roślinom runa. Porostom, które pokrywają pień najbliższego buka. Jaką część bogactwa gatunków, które widzisz przykrywa podeszwa Twojego buta ?
v