gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis)

Foto Grzegorz Bobrowicz

Bardzo oryginalny, bezzieleniowy, pozbawiony liści storczyk. Roślina ta, pozbawiona chlorofilu, żyć może wyłącznie dzięki pasożytnictwie na grzybach, od których pobiera wodę, sole mineralne i substancje organiczne. Kłącze gnieźnika pokryte jest gęsto splatanymi ze sobą korzeniami, co przypomina ptasie gniazdo - stąd nazwa rośliny. Nie należy tego jednak sprawdzać w terenie bo gnieźnik, jak wszystkie inne storczyki, jest w Polsce pod ścisłą ochroną.

Na co dzień gnieźnik żyje w postaci podziemnego kłącza, nadziemne pędy wytwarzając wyłącznie w celu rozmnażania. Po kilku lub kilkunastu latach takiego "podziemnego życia" wypuszcza jasnobrązowe pędy, na których rozwijają się brązowe kwiaty. Nie produkują one nektaru ani nie wydzielają żadnego zapachu odczuwanego przez człowieka. Ich barwa nie odcina się od tła, którym są zwykle zeschłe liście bukowe. Zapylenia krzyżowego dokonują muchy. Jednak jeśli to się nie powiedzie (a tak zwykle bywa) gnieźnik zapyla się sam: ziarna pyłku po prostu wysypują się na znamię słupka. W latach suchych gnieźniki, których pędy nie mogą przebić stwardniałej warstwy gleby, mogą nawet kwitnąć pod ziemią i wytwarzać dojrzałe owoce.

Gnieźnik leśny jest gatunkiem typowym dla buczyn. Spotyka się go np. w okolicach uroczyska Radęcin, w kompleksie lasów bukowych między Moczelami a Żeleźnica oraz w okolicy Paciorkowych Stawów. Czasami niespodziewanie pojawia się także w sztucznych lasach sosnowych rosnących na buczynowych siedliskach.

Do strony głównej serwisu "Drawieński Park Narodowy"
Do strony głównej Lubuskiego Serwisu Przyrodniczego
Do strony głównej Lubuskiego Klubu Przyrodników