Korowódki Thaumetopoeidae

 

          Podczas wycieczek do lasów sosnowych można spotkać długie korowody wędrujących gąsienic. To gąsienice średniej wielkości motyla korowódki sosnówki. Należy on do rodziny korowódkowatych. W Polsce znane są tylko 2 gatunki z tej rodziny: wyżej wymieniona korowódka sosnówka Thaumetopoea pinivorai i korowódka dębowa Thaumetopoea processionea. W Palearktyce korowódek jest tylko 9 gatunków.

          Korowódki u nas występujące to motyle średniej wielkości o krępej budowie ciała, zwłaszcza u samic. Rozpiętość skrzydeł od 3 do 4 cm. Ciało pokryte jest długimi odstającymi włoskami zwłaszcza na tułowiu. Motyle dorosłe nie pobierają pokarmu.

          Korowódka sosnówka jest motylem o rozpiętości skrzydeł samca ok. 3 cm i samicy ok. 3,5 cm. Skrzydła przednie są żółtawoszare z białymi paskami, tylne białe bez przepasek.

          Motyle latają w lipcu i sierpniu lub maju i czerwcu. Różne terminy pojawów związane są według niektórych autorów z dwuletnim zimowaniem części poczwarek. Samice składają jaja na szpilkach sosny w ten sposób, że dwie sąsiednie szpilki pokryte są spiralnie dokoła jajami, zwykle na skrajnych gałązkach. Korowódka sosnówka żeruje przeważnie na młodych sosnach, szczególnie rosnących wzdłuż dróg lub na brzegu lasu. Gąsienice na okres spoczynku w dzień skupiają się w gniazdach utworzonych z luźnej przędzy. Z gniazd na żerowanie wychodzą w porze przedwieczornej w pojedynczym szeregu, tworząc charakterystyczne korowody. Szereg taki prowadzi gąsienica „przewodniczka”, za nią ustawia się następna, a za tą kolejna itd. U korowódki dębowej w czasie pochodów łączą się niekiedy poszczególne gniazda we wspólne kolumny, uzyskując długość kilkunastu metrów. Sięgają one od podstawy pnia do szczytu korony. Szereg wędrujących gąsienic korowódki sosnówki można spotkać w lipcu i sierpniu w lasach sosnowych. Zetknięcie z gąsienicami może być niebezpieczne ze względu na parzące właściwości długich włosków.

          Przepoczwarczenie następuje pod koniec sierpnia lub we wrześniu. Gąsienice zagrzebują się płytko w ziemi, najczęściej piaszczystej, we wspólnym oprzędzie, po czym przepoczwarczają się i w tej formie zimują. Przepoczwarczenie gąsienic korowódki dębowej następuje w gniazdach. Korowódka sosnówka w Polsce występuje dość rzadko, choć co jakiś czas można spotkać ją częściej. Najliczniej obserwowana jest na wybrzeżu. Liczniejsze pojawy zanotowano właśnie tam w latach 10., 20., a także 50.i 60. tego stulecia. Na początku lat 90. obserwowana była w okolicach Międzyrzecza, a ostatnio licznie obserwowane były przez Tadeusza Czwałgę w Gryżyńskim Parku Krajobrazowym. Stanowiska korowódki dębowej znane są z okolic Poznania i woj. lubelskiego.

 

Mariusz Mleczak