×
logo
kontakt:
redakcjaeko.org.pl
odkrywki dla klimatu energia prawo rzeki smog ptaki drzewa o nas gry
logo
 

26 lipca 2015
Energia
 

Więcej Europy w gniazdkach

Jeżeli kiedyś Europejski Bank Centralny podejmie decyzję o wyemitowaniu banknotu o nominale 1000 euro, to być może na jego rewersie obok mostów, będących metaforą wspólnoty i porozumienia, znajdzie się sieć energetyczna - symbol zjednoczonej Europy XXI wieku - pisze Julia Michalak, szefowa projektu Klimat i Energia Fundacja demosEUROPA - Centrum Strategii Europejskiej

Zamiast budować elektrownie, budujcie sieci - zachęca państwa członkowskie Komisja Europejska, argumentując, że połączenie krajowych rynków energetycznych wzmocni bezpieczeństwo, zwiększy konkurencję i obniży ceny energii. Obok przepływu osób, towarów, usług i kapitału, przepływ prądu ma stać się jedną z podstawowych swobód UE. Ta wizja to właśnie unia energetyczna, "dziecko" Donalda Tuska, spadkobierczyni Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, od której ponad pół wieku temu rozpoczęła się integracja Europy.

Dla Polski plany otwarcia energetycznych granic w UE niosą za sobą praktyczne konsekwencje. Po pierwsze, oznaczają konieczność zwiększenia przepustowości transgranicznych sieci przesyłowych do pułapu 10 proc. mocy zainstalowanej w krajowym systemie elektroenergetycznym do roku 2020. Od naszego kraju wymagać to będzie pięciokrotnego zwiększenia mocy połączeń z unijnymi sąsiadami. Po drugie, zmuszają do podjęcia kluczowych decyzji dotyczących importu energii - nie tylko jej nośników, ale też prądu.

Energetyczna kostka Rubika

Od lat w handlu surowcami energetycznymi Polska odnotowuje znaczący deficyt. Importujemy prawie 100 proc. ropy, 70 proc. gazu, a od 2008 - w rosnącym tempie - także węgiel. Koszty sprowadzanych paliw sięgnęły w 2013 roku 18,5 miliarda euro, czyli prawie 5 proc. PKB. W latach 2001-11 polska zależność energetyczna wzrosła trzykrotnie, co uplasowało nas w unijnej czołówce pod względem dynamiki wzrostu uzależnienia od sprowadzanych surowców. Jednak dopiero w ubiegłym roku Polska po raz pierwszy od 1990 roku została także importerem prądu netto. Na razie najprawdopodobniej tylko na chwilę, gdyż w związku z planowanym w najbliższych latach oddaniem do użytku nowych bloków energetycznych w Opolu, Jaworznie i Kozienicach, eksperci prognozują powrót Polski do roli eksportera energii elektrycznej przed końcem dekady. Pytanie, co stanie się potem.

Po roku 2020 obowiązywać będą ostrzejsze standardy w zakresie emisji zanieczyszczeń z elektrowni węglowych, a ceny CO2 najprawdopodobniej wzrosną z powodu wejścia w życie reform usprawniających funkcjonowanie europejskiego systemu handlu uprawnieniami do emisji. Jednocześnie spadać będzie wydobycie krajowego węgla, co prognozuje m.in. Międzynarodowa Agencja Energetyczna, Ministerstwo Gospodarki i Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych - chyba że kolejne rządy zdecydują się pójść pod prąd unijnej polityce klimatycznej, ekonomicznym kalkulacjom, a często również lokalnym społecznościom, podejmując decyzję o rozpoczęciu eksploatacji nowych złóż węgla kamiennego i brunatnego.

W długoterminowej strategii rozwoju kraju "Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności" przygotowanie polskiej energetyki do "wymiany energetycznej i handlu energią w UE" zostało zidentyfikowane jako wyzwanie istotne z punktu widzenia konkurencyjności i innowacyjności polskiej gospodarki. Jednocześnie w opublikowanym rok temu do konsultacji społecznych projekcie "Polityki Energetycznej Polski do 2050" napisano, że "Polska powinna dążyć do niezależności energetycznej", a stabilizatorem bezpieczeństwa energetycznego kraju powinny być rodzime zasoby węgla. Jednak te dwie wizje są ze sobą niespójne politycznie, ekonomicznie i regulacyjnie.

Unia już wybrała

Scenariusz zakładający zwiększenie międzypaństwowej wymiany i handlu prądem sugerują unijne plany. Te przewidują łączenie rynków, ocenę bezpieczeństwa zaopatrzenia w energię elektryczną i bilansowanie popytu i podaży w granicach regionów - a nie państw - i zwiększanie mocy transgranicznych połączeń przesyłowych. Inicjatywy zmierzające do otwarcia energetycznych granic mogą liczyć na wsparcie finansowe z Europejskiego Funduszu Inwestycji Strategicznych czy instrument "Łącząc Europę": kół zamachowych inwestycji w paneuropejską infrastrukturę, których budżety idą w miliardy euro. Przy przyznawaniu środków projekty mostów energetycznych mają być traktowane priorytetowo, szczególnie w odniesieniu do krajów, których systemy energetyczne są słabo lub w ogóle niepołączone z sieciami w krajach sąsiednich. Do takich państw zalicza się Polska.

Połączenie sieci pozwolić ma na bardziej efektywne wykorzystanie istniejącej infrastruktury i zmniejszenie presji na budowę nowych, dużych elektrowni systemowych, które w przyszłości mają pełnić jedynie funkcję zabezpieczenia modelu energetycznego opartego na źródłach odnawialnych. W konsekwencji spaść mają ceny energii. To nie tylko kalkulacje Brukseli. Argument ekonomiczny dostrzegany jest także nad Wisłą, gdzie przedstawiciele Polskich Sieci Elektroenergetycznych, czyli operatora systemu przesyłowego, przyznają, że import energii może przyczynić się do obniżenia cen prądu. Już dziś hurtowe ceny energii w Niemczech, Czechach i Szwecji są niższe niż w Polsce. Polskie przedsiębiorstwa i zakłady przemysłowe płacą więc za prąd więcej niż ich konkurenci z krajów sąsiednich. Na domiar złego po uwzględnieniu rzeczywistej siły nabywczej ceny energii dla gospodarstw domowych należą w Polsce do najwyższych w Europie.

Otwarcie energetycznych granic

W "Polityce energetycznej Polski do 2025 roku" napisano, że "nie sam fakt importu jest zagrożeniem", ale może nim być "zła struktura, nierzetelni dostawcy, niekorzystne ceny lub wadliwe klauzule kontraktowe". Dotyczy to zarówno cen surowców, jak i cen prądu. Jednak aby być niezależnym, niekoniecznie trzeba być samowystarczalnym. Utrzymywanie energetycznej samowystarczalności może okazać się opcją ekonomicznie nieuzasadnioną, a zatem obniżającą bezpieczeństwo energetyczne Polski. Tymczasem energetyczne zjednoczenie Europy może zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne, rozumiane jako dywersyfikacja kierunków dostaw, akceptowalne ceny dla odbiorców końcowych, i niezawodność systemu.

Zmiana doktryny energetycznej kraju, zakładająca otwarcie się na Europę, wymagałaby podjęcia debaty o długoterminowych zadaniach polskiej polityki zagranicznej w tym obszarze. Ta, realizując polską rację stanu, musiałaby dzięki budowaniu zaufania pomiędzy partnerami, międzynarodowe umowy i porozumienia, zabezpieczać kluczowe dla Polski elementy europejskiej energetycznej współzależności.

Temat otwarcia energetycznych granic powinien zostać w polskiej debacie publicznej podjęty przynajmniej z równym zainteresowaniem, z jakim śledzone są dyskusje o mechanizmach gazowej solidarności. Szczególnie że prognozy wielu ekspertów wskazują, że w polskiej gospodarce popyt na prąd będzie wzrastał. Stąd scenariusze zakładające zwiększone obroty energią elektryczną z krajami sąsiednimi powinny znaleźć się wśród analiz służących do przygotowania "Polityki energetycznej Polski do 2050 roku", a rzeczowa dyskusja o tym, czy chcemy w naszych gniazdkach "więcej Europy", powinna stać się jednym z politycznych priorytetów nowego rządu.

Energia

NIK o wykorzystaniu biomasy przez wiodących producentów energii elektrycznej Dostępne dla wytwórców systemy wsparcia nie zapewniały stabilnego rozwoju produkcji energii elektrycznej z biomasy. (...)
czytaj całość
Komentarz Pracowni na rzecz Wszystkich Istot do komunikatu PKN Orlen w sprawie Ostrołęki C
czytaj całość
A może jednak na OZE, EE i akumulatorach? Czy górnicy sa tak straszni, czy tak głupi, czy tylko interesowni? A może są (...)
czytaj całość
Władze i rada gminy Bogatyni nie mają planu B dla węglowego monopolu. Mimo że optymistyczny - choć bardzo mało prawdopodobny (...)
czytaj całość
Ale eksperci alarmują: musimy pilnie przystąpić do odblokowania rewolucji cywilizacyjnej Ekolodzy, eksperci od energetyki i działacze Partii Zieloni zaapelowali do liderów (...)
czytaj całość
Największe wydarzenie ekologiczne otwierające rok 2019: Znakomici eksperci w dziedzinie energetyki, tacy jak Grzegorz Wiśniewski z Instytutu Energii Odnawialnej, prof. (...)
czytaj całość
więcej
2018-12-03
Partia Zieloni apeluje do Premiera Morawieckiego o odwołanie Ministra Energii
2018-12-03
Sprawiedliwa transformacja energetyczna Dolnego Śląska.
2018-10-27
Europa do 2050 może stać się zeroemisyjna - i (...)
2018-04-12
Ostrołęka C
2017-11-18
Zablokowanie przemian energetycznych jest groźne dla gospodarki oraz rozwoju (...)
2017-11-12
RAPORT Górnictwo: węglowa przyszłość czy sprawiedliwa transformacja
2017-07-10
Musimy uniezależniać się od węgla
2017-05-03
Polska Energiewende* 2023
2017-04-06
Tu była kopalnia
2017-02-20
Więcej Niż Energia: Czy Rząd RP weźmie pod uwagę Pakiet (...)
2017-02-19
Apel NGO do Akcjonariuszy Polenergii – porzućcie szkodliwy projekt Elektrowni (...)
2016-12-04
Szydło świętuje z górnikami: nie zejdziemy z drogi reform i (...)
2016-11-25
Ministerstwo Energii: Rozwód energetyki i kopalń
2016-11-11
Efektywność energetyczna - szanse i zagrożenia nowej ustawy
2016-11-05
Will oil peak within 5 years?
2016-11-02
Naimski: Obrona węgla to nie ideologia, lecz rozsądek
2016-10-27
Zarządzanie energią - przyszłość gospodarki w obuiegu zamkniętym
2016-09-21
Jak rozpocząć transformację energetyczną Polski?
2016-09-13
Brytyjczycy bronią nowej elektrowni atomowej, ale wstrzymują budowę
2016-08-05
Lewiatan: Polska nie ma odpowiedniej strategii energetycznej
2016-08-05
ClientEarth: Plan Morawieckiego dla energetyki jest nierealny
2016-07-23
Szykuje się duża inwestycja! W jednym miejscu ma powstać kopalnia (...)
2016-06-03
Polimex: Kurs spółki runął
2016-05-20
Wolność energetyczna. Czas skończyć z religią węglową
2016-05-17
Będzie składka na bezpieczeństwo energetyczne?
2016-05-09
Niemcy: 95 proc. produkcji energii z OZE i ujemne ceny (...)
2016-04-28
Zielone światło dla zielonej energii
2016-04-21
Właściciel PG Silesia kupił kopalnie i elektrownie w Niemczech
2016-04-21
Holandia: 4,7 mld EUR oszczędności dzięki zamknięciu elektrowni węglowych do (...)
2016-03-17
Czarne złoto?
2016-03-08
NFOŚiGW weryfikuje programy wsparcia
2016-02-25
"Rzeczpospolita": Polityka rządzi polską energetyką
2016-01-13
Wyprzedaż z napędem atomowym
2015-12-22
Górnicza „Solidarność” likwiduje rachunek w ING
2015-12-20
Europejska Unia Energetyczna - Rezolucja PE
2015-12-20
Niemcy: Koniec kopalń węgla kamiennego
2015-12-14
Urugwaj: niższe ceny energii i już 95 proc. energii z (...)
2015-12-12
Andrzej Duda: Przemówienie z okazji Święta Górnika
2015-12-03
CBOS: Większość Polaków za stopniowym odejściem od węgla
2015-12-03
Tchórzewski: zobowiązania spółek węglowych wynoszą 15 mld zł
2015-11-28
ING nie będzie finansował nowych elektrowni zasilanych węglem i kopalni (...)
2015-11-27
Wielka Brytania zamknie wszystkie elektrownie węglowe
2015-11-13
Ile Niemcy zapłacą za rewolucję energetyczną - najtańsza droga rozwoju (...)
2015-11-12
Jak sobie radzić z ubóstwem energetycznym?
2015-11-12
Co nowy minister energetyki myśli o węglu, atomie i OZE? (...)
2015-10-31
O maszynie, która może zrewolucjonizować sposób korzystania z energii
2015-10-21
ENERGETYCZNE POLAKÓW WYBORY: Niewidzialna ręka państwa
2015-10-16
CEZ chce kupić elektrownie i kopalnie Vattenfall w Niemczech
2015-10-14
Kaczyński: Z węglem na wieczne czasy
2015-10-11
Ustawa antysmogowa: górniczy związkowcy krytykują prezydenta Andrzeja Dudę
2015-10-08
Greenpeace chce kupić branżę węgla brunatnego należącą do koncernu Vattenfal
2015-10-07
Gorszanów: ustawa antysmogowa może wyeliminować węgiel w ogrzewnictwie
2015-10-01
Polityka energetyczna Polski – bez wizji, odwagi i wiedz
2015-09-09
Księżopolski: Okrakiem na klimatycznej barykadzie
2015-09-09
Prezes TGPE: przecena energetyki możliwa na wielką skalę
2015-09-09
Polityka energetyczna 2050
2015-09-09
Polityka energetyczna 2050: zachowanie status quo, ucieczka przed dylematami
2015-08-31
W Polsce kończy się węgiel
2015-08-19
„Die Welt”: Kraje sąsiednie nie chcą niemieckiego prądu. Polska też (...)
2015-08-18
Czy fala upałów nas czegoś nauczy?
2015-08-11
To nie upał jest powodem kłopotów z energią
2015-07-31
Ratowanie górnictwa - niech każdy da czego mu nie trzeba
2015-07-28
Polityczne recepty na uzdrowienie górnictwa: sole trzeźwiące zamiast zabiegu chirurgicznego
2015-07-27
Unia energetyczna - więcej czy mniej rynku?
2015-07-26
Więcej Europy w gniazdkach
2015-07-26
Prąd z elektrowni atomowej dopiero od 2031 roku?
2015-07-26
List do premier Ewy Kopacz ws. ustawy o efektywności energetycznej
2015-07-23
Za 2,5 roku ma powstać w Kole pierwsza w Polsce (...)
2015-07-14
Francuzi rezygnują z budowy elektrowni na Lubelszczyźnie
2015-07-13
Gdzieś zaginęła wielka góra węgla. Jakieś 100 tys. ton.
2015-07-07
Energetyka nie uratuje Kompanii Węglowej
2015-07-02
Rebecca Harms w wywiadzie o unii energetycznej
2015-06-13
Nadchodzi czas Śląska bez górnictwa.
2015-05-18
Raport: Inwestycje w energetykę węglową są zbyt ryzykowne?
2015-05-12
Polacy wobec przemysłu górniczego
2015-05-12
Największy fundusz inwestycyjny świata wycofuje się z węgla
2015-05-11
Polscy politycy: naznaczeni przez komunizm, niezdolni do zmiany?
2015-05-11
Polska importerem prądu. Pierwszy raz od 1989
2015-05-04
Zatrważające tajne dane z Kompanii Węglowej
2015-05-03
Polska energetyka nadal będzie wykorzystywała węgiel, gaz i OZE
2015-05-03
Giełdowy Kopex chce nowej kopalni węgla w Małopolsce
2015-05-03
Szef Banku Światowego za eliminacją subsydiów dla paliw kopalnych
2015-04-14
NIK o bezpieczeństwie dostaw energii elektrycznej
2015-03-17
List otwarty Koalicji Klimatycznej i CEE Bankwatch Network
2015-02-19
Komisja Europejska pyta polski rząd o górnictwo
2015-02-09
Potrzebna umowa społeczna
2015-01-20
Czego możemy się uczyć z niemieckiej Energiewende?
2015-01-18
Dość czarne statystyki dla unijnego węgla kamiennego
2015-01-17
Energetyczna alternatywa - słońce świeci wszędzie :)
2014-12-31
Elektryczność w Niemczech: Prąd z odnawialnych źródeł energii na pierwszym (...)
2014-12-27
Termo - modernizacja nie(d)oceniona.
2014-11-09
Vattenfall sprzeda kopalnie węgla brunatnego w Niemczech?
Licencja Creative Commons Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
Korzystanie z naszego serwisu oznacza akceptację przez Państwa naszej Polityki prywatności.
Zobacz więcej