×
logo
kontakt:
redakcjaeko.org.pl
odkrywki dla klimatu energia prawo rzeki smog ptaki drzewa o nas gry
logo
 

11 stycznia 2017
Odkrywki Polska
 

Konin i region – quo vadis?

Konin ufundowany jest na gwałtownych zmianach. Tego miasta nie było jeszcze przed wojną. Powstało ono nagle, nie z popiołów, ale z węgla

Od wielu miesięcy trwają spory wokół planowanej kopalni odkrywkowej Ościsłowo koło Konina. Warto się jednak przyjrzeć samemu Koninowi – jakie jest to miasto, czym żyją jego mieszkańcy, o czym marzą, co planuje młode pokolenie? W ostatnim czasie powstały dwa opracowania, które traktują o tym zagadnieniu. Jednym jest forsight „Konin 2050”, przygotowany przez Pracownię Miejską w Koninie. Koninowi poświęcił też uwagę Filip Springer w swojej książce „Archipelag”, która zdobyła już kilka nagród, m.in. na Wrocławskich Targach Dobrej Książki (Książka Roku-Pióro Fredry 2016). Po lekturze wspomnianych pozycji można pozwolić sobie na wniosek - koncentrowanie się w debacie dotyczącej węglowych regionów głównie na aspektach ekonomicznych i technologicznych przesłania bardzo istotne zagadnienia – społeczne. Kiedy region, jak obecnie koniński, czeka zmiana, zawsze będą wygrani i przegrani. Jeżeli chcemy uniknąć sytuacji, jaka wydarzyła się w Wałbrzychu po likwidacji górnictwa kamiennego, warto już teraz planować, aby coś podobnego się nie powtórzyło. Trzeba myśleć o tym, co będzie z miejscami pracy i jak nie dopuścić do zerwania tradycji, jak nie urazić dumy i pamięci o dobrych czasach. Ważne jest zagospodarowanie wyobraźni zbiorowej, ale to wymaga czasu i bardzo dużej wrażliwości.

Akt założycielski

Konin ufundowany jest na gwałtownych zmianach i głębokiej ingerencji w ziemię. Powstanie, jak to często bywa, wiązało się z niszczeniem tego co było. W tym przypadku było to niszczenie przyrody – gleby, stosunków wodnych, rzeźby terenu. Tego miasta nie było jeszcze przed wojną. Powstało ono nagle, nie z popiołów, ale z węgla. Przybywali tu ludzie odważni, pracowici. Liczba mieszkańców miasta rosła szybko i dynamicznie. Wydawałoby się zatem, że zmiana i patrzenie w przyszłość, tworzenie niemożliwego z niczego są tym, co ukształtowało to miasto. I że to bycie na walizkach, również mentalne, jest czymś do czego chce się i można wracać. Okazuje się, że nie. Starych drzew się nie przesadza. Przed Koninem stoi obecnie ważne wyzwanie, bo na horyzoncie znowu zmiany. Wyczerpało się to co, paradoksalnie, życiodajne – węgiel brunatny. Jeżeli elektrownia, górnicy i wszystko co się z tym wiąże mają istnieć w niezmienionym stanie, to potrzebna będzie dalsze ingerowanie, wykopywanie, niszczenie. Chyba, że do czasu kiedy byt zakończy sektor węglowy, opracowany zostanie model życia tego miasta bez węgla. Jednak pokolenie, które budowało to miasto ma prawo czuć niepokój. Tym bardziej, że słyszą dookoła co najmniej dwie przeciwstawne narracje: górnictwo jest dobre a z drugiej – trzeba odejść od górnictwa. Co jest pomiędzy? Na razie niewiele. A wydaje się, że to, czego temu miastu naprawdę trzeba to właśnie spokój i złoty środek. Aurea mediocritas. Jak wcześniej węgla, tak teraz trzeba tego właśnie złota. I odważnych ludzi.

Konin to nie tylko pokolenie „pionierów”. Młoda i energiczna generacja myśli o przyszłości. Dlatego powstał raport „Konin 2050”, opracowany przez Pracownię Miejską w Koninie. Raport jest zbiorem wyobrażonych, acz prawdopodobnych dróg rozwoju miasta. Która zostanie wybrana? Kolejny rok będzie decydujący, bowiem okaże się czy Konin i okolice postawią na transformację czy na utrzymywanie status quo. A jeśli na transformację, to jaką? Warto dodać, że tym i zbliżonym problemom poświęcona była konferencja dotycząca „Sprawiedliwej transformacji”, zorganizowana przez europarlamentarzystów z Die Linke i przy wsparciu fundacji Róży Luxemburg w Brukseli 5 grudnia 2016. W konferencji tej wzięli udział członkowie koalicji Rozwój Tak-Odkrywki Nie.

Mono-miasto, miasto upadłe, miasto przyszłości?

Miasto Konin ma obecnie dominantę gospodarczą – wydobycie i spalanie węgla brunatnego. W pewnym sensie jest mono-miastem, zależnym od określonego sektora. Trzeba zatem zadać pytanie które grupy zawodowe i pokoleniowe skorzystają na transformacji? Czy stawiamy na górnictwo, osoby już zatrudnione w górnictwie, zawodach okołogórniczych i energetycznych? Jaki rodzaj energetyki będzie dominował? Co zostanie dla młodych pokoleń? Jest to pytanie ważne, ponieważ lekceważenie obecnych trendów może przyczynić się do zapaści demograficznej miasta. Zostaną tu bowiem byli górnicy i pracownicy elektrowni. Co z resztą?

W „Konin 2050”, sugerowane jest zachowanie specjalizacji energetycznej np. powstanie Ośrodka Technologii Energetycznej, który miałby pracować nad transformacją Konina - miasta energetycznego w miasto energetyczne, ale oparte na innych, odnawialnych nośnikach energii. Chodzi o ludzką i technologiczną przemianę energii tego miasta. Jednak na razie niewiele się dzieje, jeżeli chodzi o zmiany. Raczej panuje histeria, że chcemy, aby było jak było. W takiej sytuacji pomocny okazuje się wyobrażony wróg: „Chore z nienawiści resortowe dzieci chcą nam wszystkim narzucić linię myślenia polegająca na niemyśleniu. (...) Reperować butów, cerować skarpet, produkować cukru, wydobywać węgla, naprawiać małżeństwa” się nie opłaca – grzmiał z ambony ksiądz podczas Barbórki w 2015 r. (F. Springer, Archipelag, s. 188).

Kompleks (energetyczny) i lęki

Ludzie potrzebują ciągłości, zakorzenienia. Trudno się dziwić, że perspektywa zmiany, transformacji wywołuje emocje. Generuje też kompleksy i lęki – dlaczego muszę się zmieniać? Czy to, jak było do tej pory jest złe? Konin i okolice oprócz kompleksu energetycznego, ma teraz kompleks i lęk przed zmianą. Ten lęk się wypiera – metaforycznie sprawę ujmując - pod hałdy czy zwałowisko zewnętrzne. Ten kompleks to przewidywany upadek górnictwa węgla brunatnego i lęk przed likwidacją miejsc pracy. Tak długo jak powstają kolejne odkrywki, a wraz z nimi hałdy jest dobrze. Ale co, kiedy te hałdy miażdżą ludzkie historie, ziemie uprawne, kościoły, cmentarze, a nawet cmentarzyska sprzed 5,5 lat?

Przysłuchując się alarmistycznym wypowiedziom polityków można pokusić się o konkluzję, że to co się proponuje jako przyszłość Konina to reanimacja umierającego miasta. Ten lęk, jak to zwykle bywa z lękami, prowadzi do nikąd jeżeli się go nie przepracuje. Na razie w Koninie wszyscy się boją i dają się wodzić strachowi za nos. Boją się, być może, aby Konin nie przypominał Wałbrzycha, czy innych „upadłych” miast, co ilustruje m.in. reportaż „Arizona” https://www.youtube.com/watch?v=Js0hg2cjDYM z 1997. Jednak tak jak reżyserka „Arizony” Ewa Borzęcka zainscenizowała, po części, patologiczny obraz popegeerowskiej wsi, tak dzisiaj traumatyczny obraz upadku Konina i okolic wyobrażają sobie mężowie stanu. I można im postawić podobny zarzut jak Borzęckiej – troska o region nie może ograniczać się do kreślenia zapaści miasta.

Przyszłość tak. Ale z naszymi tradycjami

Na razie ratowanie Konina i okolic polega na stosowaniu recepty kopalnianej, która jest już dzisiaj przeterminowana. Przeterminowana? Zapytają mieszkańcy miasta. Nic bowiem nie działa bardziej, niczym płachta na byka, jak dobre rady „specjalistów” spoza regionu. Jednak o przeterminowaniu kopalnianej wizji wie też dyrekcja Zespołu Szkół Górniczo-Energetycznych w Koninie. Dyrekcja może mieć obawy, ale wzięła się do pracy. Szkoła wie, że młodzi i aktywni porzucą nadzieję na poprawę stanu i przeniosą się do dużych aglomeracji, jeżeli już dzisiaj nie zaoferuje się młodzieży przyszłościowych zawodów. Obecnie szkoła, poza nazwą, nie ma już z górnictwem nic wspólnego, jeżeli chodzi o kierunki kształcenia: http://www.zsge.home.pl/autoinstalator/joomla/kierunki-ksztalcenia. Co więcej, otwarto kierunek dotyczący odnawialnych źródeł energii.

Szkołę „górniczą” odwiedził m.in. Filip Springer. Dyrektor szkoły udzielił mu wywiadu, którego fragment warto zacytować: „Ostatnia klasa techników górnictwa odkrywkowego to stąd wyszła w 2007 r. (...) Potem kierunek zamknęliśmy, bo nie chcieliśmy produkować bezrobotnych” (F. Springer, Archipelag, s. 195). Dyrektor podkreśla jednak, że trzeba pamiętać o przeszłości tego miasta i z szacunkiem podchodzić do tego, co było tu wcześniej. M.in. dlatego uczniowie wciąż obchodzą Barbórkę i występują na niej w tradycyjnych strojach. Można to nazwać inscenizacją, ale być może pozwala to obecnym i wcześniejszym pokoleniom na utrzymywaniu ciągłości tradycji, która jest przecież życiodajna i pozwala człowiekowi na znalezienie i zrozumienie swojego miejsca na ziemi. Na pytanie Springera, po co uczniowie odgrywają te „przebieranki” dyrektor odpowiada: „Musimy myśleć o tym, co jest dziś, co będzie jutro. Ale trudno zapomnieć o tym, co było wczoraj”.

W przyszłym roku będziemy się dalej przyglądać Koninowi, miastu i jego mieszkańcom. Będziemy pytać młode pokolenie, jak sobie wyobraża życie w tym mieście. Chcemy zobaczyć, jaki wpływ kopalnia, węgiel i elektrownia ma na wyobraźnię zbiorową, mity, tradycje. O potencjale Konina, z pewnością, jeszcze wiele nie wiemy.

Hanna Schudy

Odkrywki Polska

Rząd PiS w przypadku Turowa wybrał kampanię antyczeską i antyunijną oraz pseudopatriotyzm węglowy. Zapłaciliśmy jako podatnicy za niestosowanie się do (...)
czytaj całość
31 sierpnia Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozstrzygnie o zgodności z prawem decyzji środowiskowej, na podstawie której kopalnia Turów uzyskała (...)
czytaj całość
Naczelny Sąd Administracyjny przesunął do 18 lipca br. termin ogłoszenia orzeczenia ws. zażalenia PGE, GDOŚ i Prokuratury Krajowej na wstrzymanie (...)
czytaj całość
Aktywistki i aktywiści z polskich organizacji ekologicznych w niedzielę, 25 czerwca 2023 r. kolejny raz dołączyli do protestu przeciwko planom (...)
czytaj całość
Kraków/Warszawa/Wrocław, 07.06.2023 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że w sprawie dotyczącej kopalni Turów zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody w (...)
czytaj całość
Od początku sporu między Polską a Czechami, Komisją Europejską i wreszcie TSUE w sprawie Turowa było jasne, że milionowych kar (...)
czytaj całość
Trwa rozprawa w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) dotycząca kopalni Turów. Mimo trwających od czerwca negocjacji pomiędzy stronami sporu, Polsce (...)
czytaj całość
więcej
2021-10-29
Przez brak harmonogramu wyłączania węgla region zgorzelecki straci potężne środki (...)
2021-10-28
Naukowcy: nie ma przyszłości dla kopalni i elektrowni Turów
2021-10-22
Protesty związków górniczych to szantaż wobec sprawiedliwej transformacji
2021-10-08
Turów: czy wybory w Czechach przyspieszą zamknięcie kopalni?
2021-09-22
Kary za Turów i transformacja energetyczna powiatu zgorzeleckiego
2021-09-20
Ponad 2 miliony złotych dziennie kary za wydobycie węgla w (...)
2021-09-20
Na co pójdą pieniądze podatników: kary za Turów czy podwyżki (...)
2021-06-29
Trudne negocjacje o odkrywce Turów.
2021-06-21
Znów oczy całej Polski skierowane na Turów i Bogatynię
2021-06-17
Negocjacje w Pradze nie rozwiązują prawdziwego problemu Turowa
2021-06-11
Kandydaci na Burmistrza Bogatyni lekceważą dyskusję o przyszłości i sprawiedliwej (...)
2021-06-09
Sprawa Turowa w TSUE to szansa na sprawiedliwą transformację Polski
2021-06-09
Pytamy kandydatów na burmistrza Bogatyni o przyszłość regionu i transformację (...)
2021-06-08
Pieniądze dla Czechów czy na odejście od węgla?
2021-05-21
TSUE zakazuje działalności kopalni Turów
2021-05-19
To już prawie pewne: Przez politykę rządu do Turowa nie (...)
2021-05-13
Nowy blok w Turowie pozbawi szansy na fundusze i dobry (...)
2021-03-31
Kocham Cię jak... Bogatynię?
2021-03-11
Świat, który nie może zaginąć
2021-03-08
Zaproszenie na debatę: Czy kultura i sztuka może uratować Opolno (...)
2021-02-22
Czesi skarżą Polskę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
2021-02-15
Zdrowie i życie ludzi jest ważniejsze niż zyski węglowych spółek. (...)
2021-01-21
Kolejna skarga na kopalnię odkrywkową Turów.
2020-09-01
Trójstyk niezgody – jak górnicy nie chcieli usłyszeć Czechów i (...)
2020-08-24
Niemieckie odkrywki będą mniejsze a koncerny zarobią mniej, niż myślały
2020-07-16
Posiedzenie Komisji Petycji PE: Turów narusza unijne procedury
2020-07-01
Dość pustosłowia! Walne Zgromadzenie ZE PAK
2020-04-11
Jeziora pokopalniane w Turowie i Bełchatowie – kwaśne zderzenie z (...)
2020-04-10
Polski nie stać na smog i węgiel – Covid (...)
2020-04-01
Jak PGE Turów wykorzystuje szok i kpi z naszych sąsiadów. (...)
2020-03-31
Koncesja na wydobycie do 2025 a może nawet do 2044 (...)
2020-03-30
Minister klimatu przedłużył o 6 lat koncesję dla Kopalni (...)
2020-03-29
Społeczności stają do walki z gigantem węglowym, który kradnie im (...)
2020-03-25
Cicha koncesja dla kontrowersyjnej odkrywki Turów
2019-12-20
Kopalnia Turów lekceważy konsultacje międzynarodowe. Chce pylić, zabierać wodę i (...)
2019-11-28
Czesko-polskie starcie dyplomatyczne w sprawie rozbudowy odkrywki Turów
2019-11-21
Czesko-polskie starcie dyplomatyczne w sprawie rozbudowy odkrywki Turów
2019-11-13
Rząd Czech da odkrywce Turów czerwoną kartkę!
2019-10-15
Hanna Schudy i Radosław Gawlik: Protest na Wiejskiej (...)
2019-10-09
Przepis na bunt społeczny, czyli jak projekt Prawa Geologicznego i (...)
2019-10-04
Apel NGO do Prezesa PKO BP w sprawie finansowania (...)
2019-09-24
Kto organizuje źle, organizuje dwa razy – publiczna rozprawa do (...)
2019-09-17
Rozprawa administracyjna i pikieta w sprawie odkrywki PGE Turów (19.09.2019)
2019-07-08
We are at risk of a Polish-Czech conflict over the (...)
2019-07-04
Grozi nam polsko-czeski konflikt w sprawie rozbudowy Kopalni Turów
2019-05-06
Czesi rozpoczęli transgraniczną oceną rozszerzenie polskiej odkrywki w Zagłębiu Turoszowskim.
2019-05-02
Kochaj sąsiada swego jak...?
2019-01-31
Pod prąd styczeń 2019
2018-11-30
Videorelacja: Alternatywa energetyczna na Dolnym Śląsku wobec węgla brunatnego
2018-11-15
Najwyższy czas na zmianę – Nic o nas bez (...)
2018-10-26
Zagłębie Turoszowskie potrzebuje szybkiej i sprawiedliwej transformacji
2018-09-17
Konsultacje społeczne mogą zadecydować o przyszłości kompleksu węgla brunatnego Turów
2018-08-15
Kto ubezpieczy Turów?
2018-08-04
Przyszłość Turowa? Niedługo konsultacje społeczne
2018-04-16
Odkrywka Złoczew oznacza miliardowe straty dla rolnictwa
2018-03-03
Wyjątkowe cmentarzysko neolityczne w Górach objęte ochroną konserwatora zabytków
2018-01-31
Polskie spółki węglowe. Kto ubezpiecza? Kto inwestuje?
2017-10-07
Wielkopolska: Odchodzenie od węgla jest pewne.
2017-05-25
Apel o transformację energetyczną województwa lubuskiego
2017-05-12
Żadnego węgla na stadionie
2017-05-07
Rozwój à la kopalnia Złoczew – spuścić staw, żeby złapać (...)
2017-03-30
Ziemia kontra węgiel
2017-02-23
Konferencja na Świętej Górze dot. palnowanych kopalni odkrywkowych w Wielkopolsce
2017-02-21
Wiceminister środowiska: Kopalnia odkrywkowa oznacza katastrofę
2017-02-06
Kurhany niczym papierek lakmusowy. Jaka przyszłość czeka region Konina?
2017-01-11
Konin i region – quo vadis?
2016-12-19
Nie - kopalni odkrywkowej
2016-10-02
Co dalej po węglu brunatnym
2016-09-14
Demonstracja w sprawie nowej odkrywki
2016-08-15
Co z kopalnią? PGE wstrzymuje nie tylko oddech.
2016-07-30
Greenpeace w państwie PIS
2016-06-28
Mieszkańcy Wielkopolski protestowali w Warszawie przeciwko kopalni odkrywkowej
2016-06-23
Kopcie piłkę a nie węgiel !
2016-04-28
Sprzedaż koncernu Vattenfall w Niemczech czyli węgiel i gra w (...)
2016-01-31
Apel do Głównego Geologa Kraju przeciw kopalniom odkrywkowym
2016-01-19
Mieszkańcy Dolnych Łużyc / PGE - 6 : 0
2015-12-16
NIe będzie kopalń w Wielkopolsce?
2015-12-16
Wielkopolska – spichlerz Polski zamieni się w pustynię?
2015-12-03
PGE zbuduje Elektrownię Złoczew na 2 tys. MW?
2015-11-25
Anna Dziadek: Na terenach, na których planuje się budowę kopalni (...)
2015-11-19
Prezydent Andrzej Duda przeciwko kopalni odkrywkowej węgla brunatnego!
2015-11-16
Koniec z polityką realną – czas na akcję Ende Gelände! (...)
2015-10-02
Kończy się czas węgla brunatnego.
2015-08-25
Papież Franciszek sprzymierzeńcem
2015-05-15
Kto zarabia na planach kopalni na granicy
2015-03-18
Parlament Europejski wezwie polski rząd do wyjaśnień w sprawie odkrywki
2015-01-08
Polscy rolnicy szykują powstanie.
2014-10-09
J. Nieradka: Mieć miedź, czyli lubuska racja stanu
2014-10-03
Łużyce w Niemczech: Szwecja chce zatrzymać ekspansję koncernu Vattenfall związaną (...)
2014-09-11
W Sejmie padła ważna deklaracja wicepremiera Janusza Piechocińskiego
2014-07-08
Relacja z demostracji 8.07 w Warszawie
2014-07-04
Anna BIAŁOSZEWSKA: Atterwasch – opowieść o walce
Licencja Creative Commons Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
Korzystanie z naszego serwisu oznacza akceptację przez Państwa naszej Polityki prywatności.
Zobacz więcej