×
logo
kontakt:
redakcjaeko.org.pl
odkrywki dla klimatu energia prawo rzeki smog ptaki drzewa o nas gry
logo
 

25 sierpnia 2015
Odkrywki Polska
 

Papież Franciszek sprzymierzeńcem

  mieszkańców zagrożonych powstaniem kopalni odkrywkowych węgla brunatnego

Przyglądając się protestom społeczności lokalnych nie zgadzających się na powstanie kopalni odkrywkowych można pozwolić sobie na stwierdzenie – mamy do czynienia z ruchem obywatelskim.

Przynajmniej jeżeli weźmiemy pod uwagę stowarzyszenia z gminy Babiak i Miejskiej Górki z Wielkopolski oraz z gmin Gubin i Brody. Mieszkańcy odnieśli już pierwsze sukcesy – wiadomość o ich niezłomnym proteście oraz trudnej sytuacji w jakiej się znaleźli obiegła Polskę. Dla wielu wiadomość ta stała się powodem, żeby w końcu zacząć myśleć o społeczeństwie w naszym kraju jako o ludziach solidarnych, przedsiębiorczych. Ludzie Ci nie zgadzają się bowiem na zniszczenie ich domów i miejscowości, nie interesuje ich tworzenie wirtualnych miejsc pracy, ponieważ oni już swoje zajęcie dawno znaleźli i całkiem dobrze się im powodzi. To rolnicy i mali przedsiębiorcy, innymi słowy – ludzie pracy byli tymi, którzy powiedzieli NIE KOPALNI!

Ten dość optymistyczny wstęp nie jest żadnym zabiegiem retorycznym. Pozytywny ton wstępu wynika nie tylko z uznania dla determinacji oraz zorganizowania mieszkańców, ale z tego, że w końcu pojawił się nowy sojusznik na horyzoncie – papież Franciszek, a konkretnie jego encyklika „klimatyczna” Laudatio Si’. Osoby zaangażowane w protest przez pewną część mieszkańców swoich gmin były traktowane jako odszczepieńcy opowiadający się za zastojem ekonomicznym regionów, bowiem w przekonaniu zwolenników kopalni górnictwo odkrywkowe stanowi szansę rozwoju. Teraz jednak, w obliczu tekstu takiego autorytetu jakim jest papież, przeciwnicy kopalni zyskują sprzymierzeńca. Papież mówi bowiem wprost: „Liczne badania naukowe wskazują, że większość globalnego ocieplenia ostatnich kilkudziesięciu lat wynika z wysokiego stężenia gazów cieplarnianych emitowanych głównie z powodu działalności człowieka” (punkt 23 encykliki). „Wiemy, że technologie oparte na spalaniu silnie zanieczyszczających paliw kopalnych, zwłaszcza węgla, ale także ropy naftowej, a w mniejszym stopniu gazu, powinny być stopniowo zastępowane” (165).

Utrata poczucia odpowiedzialności za naszych bliźnich

Co istotne Papież stara się podejść do tego problemu z różnych punktów widzenia. Podkreśla, że kraje biedniejsze, które też w innym stopniu przyczyniły się do problemu zmian klimatu powinny zostać w pewnym stopniu odciążone: „W oczekiwaniu na wszechstronny rozwój odnawialnych źródeł energii, który powinien się już zacząć, słuszne jest opowiadanie się za mniejszym złem lub nastawienie się na rozwiązania przejściowe” (165). Tu trzeba sobie zadać pytanie – czy Polska jest jednym z tych biedniejszych krajów na świecie? Bynajmniej. A jednak jest jednym z krajów, którego rząd stawia raczej na węgiel i monopol energetyczny niż na odnawialne źródła energii, które umożliwiają decentralizację energetyki. Kwestię tę można podsumować słowami: „W odniesieniu do zmian klimatu postęp jest niestety bardzo ograniczony. Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych wymaga uczciwości, odwagi i odpowiedzialności, w szczególności od krajów najpotężniejszych i najbardziej zanieczyszczających” (169). Papież nigdzie nie wskazuje konkretnych krajów, stąd też twierdzenie, że słowa te mają charakter „antypolski” mogą tylko świadczyć o swego rodzaju kompleksach autorów tych słów. Franciszek mówi też wprost, że progresywne rozwiązania dla Ziemi blokowane są przez podmioty skupiające się na własnym interesie: „Negocjacje międzynarodowe nie mogą znacząco postępować z powodu stanowiska krajów, które wyżej stawiają własne interesy narodowe niż globalne dobro wspólne” (169). Wskazuje też na powód takich działań – brak empatii i szacunku dla innych: „Brak reakcji wobec tych dramatów naszych sióstr i braci jest oznaką utraty owego poczucia odpowiedzialności za naszych bliźnich, na której opiera się każde społeczeństwo obywatelskie” (25). „Problem polega na tym, że nie mamy jeszcze kultury niezbędnej, by stawić czoło temu kryzysowi, i konieczne jest stworzenie przywództwa, które wskazałoby drogi, usiłując odpowiedzieć na potrzeby przyszłych pokoleń” (53).

Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że mieszkańcy sprzeciwiający się kopalni na drogę takiego właśnie odpowiedzialnego przywództwa weszli. Niestety, w Polsce zarówno rząd jak i np. Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego wyraźnie wspierają gospodarkę węglową. Marszałek województwa od lat stawia na planowanie kopalni i wydaje olbrzymie pieniądze na wybrakowane ekspertyzy w tej kwestii przy wyraźnym oporze osób najbardziej zainteresowanych. Jednak na szczeblu lokalnym wójtowie gmin Brody i Gubin wspierali i reprezentowali mieszkańców. Co warte odnotowania, we wszystkich miejscach protestów liderami, a właściwie liderkami okazały się kobiety, często mamy, żony, rolniczki, innymi słowy kobiety zajęte wieloma sprawami. Wyszły one do strefy publicznej, stały się polityczkami pociągając za sobą innych. Wszystko to przeczy nie tylko opinii o gnuśności Polaków, ale też o naszym niskim kapitale społecznym, czyli braku zdolności do tworzenia nowych relacji w sferze publicznej poza osobami najbliżej spokrewnionymi. Przywołując słowa papieża osoby te poświęciły swój czas i energię „w trosce o nasz wspólny dom”.

Czyńcie sobie ziemię poddaną, czyli doglądajcie ogrodu świata?

Skoro już o „wspólnym domu”, a używając słów Franciszka o Stworzeniu mowa, to trzeba przywołać fragment, w którym papież rozprawia się z błędnym, jego zdaniem, rozumieniem tej szczególnej roli człowieka w przyrodzie, jaką jest bycie stworzonym na podobieństwo Boga. Bardziej istotne – biorąc pod uwagę protesty społeczności przeciwko kopalniom – jest omówienie znanego cytatu z Księgi Rodzaju, na którą często powołują się osoby opowiadające się za inwazyjną ingerencją człowieka w ziemię, a mianowicie „Czyńcie sobie ziemię poddaną”. Papież zwraca uwagę: „Choć to prawda, że czasami chrześcijanie błędnie interpretowali Pismo Święte, to musimy dziś stanowczo stwierdzić, iż z faktu bycia stworzonym na Boży obraz i nakazu czynienia sobie ziemi poddaną (Rdz 1,28) nie można wywnioskować absolutnego panowania nad innymi stworzeniami” (punkt 67 encykliki). Zdaniem Franciszka chodzi raczej o „uprawianie i doglądanie ogrodu świata (Rdz 2,15) co oznacza „chronienie, strzeżenie, zachowanie, bronienie, czuwanie” (67).

Promowanie różnorodności produkcyjnej i kreatywnej przedsiębiorczości

Na zakończenie należy przytoczyć słowa, które dla osób zagrożonych wysiedleniem, utratą pracy, oraz dla tych, którzy podzielą los mieszkańców nad skrajem odkrywki, mogą mieć znaczenie największe: „Każdy rolnik ma naturalne prawo do posiadania odpowiedniego kawałka ziemi, gdzie mógłby wybudować swój dom, pracować, żeby utrzymać rodzinę i mieć zabezpieczoną egzystencję” (94). Z kolei dla tych, którzy planują przekształcić region Gubina i Brodów w kopalnię węgla brunatnego, obiecując przy tym pomyślność i miejsca pracy, polecamy te oto skromne słowa papieża: „Aby możliwe było nadal oferowanie pracy, konieczne jest promowanie gospodarki sprzyjającej różnorodności produkcyjnej i kreatywnej przedsiębiorczości.. (...) Władze mają prawo i obowiązek poparcia dla drobnych producentów oraz dywersyfikacji produkcji” (129).

Encyklika papieża Franciszka nieprzypadkowo została napisana właśnie teraz. Chce się on włączyć w globalny ruch przeciwdziałający zmianom klimatu. Papież określa problemy i wskazuje drogi rozwiązań. Przede wszystkim jednak nawołuje do odnowy duchowej i moralnej, ponieważ to świadczy o nas jako o ludziach i daje świadectwo naszej wyjątkowości na ziemi. Nie jest to upolitycznienie moralności, ale wręcz odwrotnie – umoralnienie polityki. Mieszkańcy gmin Brody, Gubin, Babiak, Lubin, którzy w referendum powiedzieli NIE KOPALNI, inaczej wyobrażają sobie swoje miejsce na ziemi. Uważają, że nie muszą migrować w poszukiwaniu lepszej ziemi. Papież z kolei wskazuje, że powinniśmy robić dzisiaj wszystko co możliwe, abyśmy ani my, ani nasze dzieci nie musieli zostać uchodźcami klimatycznymi.

Hanna Schudy

Dr nauk humanistycznych w zakresie filozofii (etyka środowiskowa), mgr ochrony środowiska, tłumaczka doniesień prasowych dotyczących kopalni węgla brunatnego po niemieckiej stronie Łużyc, współautorka Informatora Lubuskiego „Pod prąd”, badaczka, edukatorka, współpracuje z EKO-UNIĄ i Pracownią na rzecz wszystkich istot.

Odkrywki Polska

Rząd PiS w przypadku Turowa wybrał kampanię antyczeską i antyunijną oraz pseudopatriotyzm węglowy. Zapłaciliśmy jako podatnicy za niestosowanie się do (...)
czytaj całość
31 sierpnia Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozstrzygnie o zgodności z prawem decyzji środowiskowej, na podstawie której kopalnia Turów uzyskała (...)
czytaj całość
Naczelny Sąd Administracyjny przesunął do 18 lipca br. termin ogłoszenia orzeczenia ws. zażalenia PGE, GDOŚ i Prokuratury Krajowej na wstrzymanie (...)
czytaj całość
Aktywistki i aktywiści z polskich organizacji ekologicznych w niedzielę, 25 czerwca 2023 r. kolejny raz dołączyli do protestu przeciwko planom (...)
czytaj całość
Kraków/Warszawa/Wrocław, 07.06.2023 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że w sprawie dotyczącej kopalni Turów zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody w (...)
czytaj całość
Od początku sporu między Polską a Czechami, Komisją Europejską i wreszcie TSUE w sprawie Turowa było jasne, że milionowych kar (...)
czytaj całość
Trwa rozprawa w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) dotycząca kopalni Turów. Mimo trwających od czerwca negocjacji pomiędzy stronami sporu, Polsce (...)
czytaj całość
więcej
2021-10-29
Przez brak harmonogramu wyłączania węgla region zgorzelecki straci potężne środki (...)
2021-10-28
Naukowcy: nie ma przyszłości dla kopalni i elektrowni Turów
2021-10-22
Protesty związków górniczych to szantaż wobec sprawiedliwej transformacji
2021-10-08
Turów: czy wybory w Czechach przyspieszą zamknięcie kopalni?
2021-09-22
Kary za Turów i transformacja energetyczna powiatu zgorzeleckiego
2021-09-20
Ponad 2 miliony złotych dziennie kary za wydobycie węgla w (...)
2021-09-20
Na co pójdą pieniądze podatników: kary za Turów czy podwyżki (...)
2021-06-29
Trudne negocjacje o odkrywce Turów.
2021-06-21
Znów oczy całej Polski skierowane na Turów i Bogatynię
2021-06-17
Negocjacje w Pradze nie rozwiązują prawdziwego problemu Turowa
2021-06-11
Kandydaci na Burmistrza Bogatyni lekceważą dyskusję o przyszłości i sprawiedliwej (...)
2021-06-09
Sprawa Turowa w TSUE to szansa na sprawiedliwą transformację Polski
2021-06-09
Pytamy kandydatów na burmistrza Bogatyni o przyszłość regionu i transformację (...)
2021-06-08
Pieniądze dla Czechów czy na odejście od węgla?
2021-05-21
TSUE zakazuje działalności kopalni Turów
2021-05-19
To już prawie pewne: Przez politykę rządu do Turowa nie (...)
2021-05-13
Nowy blok w Turowie pozbawi szansy na fundusze i dobry (...)
2021-03-31
Kocham Cię jak... Bogatynię?
2021-03-11
Świat, który nie może zaginąć
2021-03-08
Zaproszenie na debatę: Czy kultura i sztuka może uratować Opolno (...)
2021-02-22
Czesi skarżą Polskę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
2021-02-15
Zdrowie i życie ludzi jest ważniejsze niż zyski węglowych spółek. (...)
2021-01-21
Kolejna skarga na kopalnię odkrywkową Turów.
2020-09-01
Trójstyk niezgody – jak górnicy nie chcieli usłyszeć Czechów i (...)
2020-08-24
Niemieckie odkrywki będą mniejsze a koncerny zarobią mniej, niż myślały
2020-07-16
Posiedzenie Komisji Petycji PE: Turów narusza unijne procedury
2020-07-01
Dość pustosłowia! Walne Zgromadzenie ZE PAK
2020-04-11
Jeziora pokopalniane w Turowie i Bełchatowie – kwaśne zderzenie z (...)
2020-04-10
Polski nie stać na smog i węgiel – Covid (...)
2020-04-01
Jak PGE Turów wykorzystuje szok i kpi z naszych sąsiadów. (...)
2020-03-31
Koncesja na wydobycie do 2025 a może nawet do 2044 (...)
2020-03-30
Minister klimatu przedłużył o 6 lat koncesję dla Kopalni (...)
2020-03-29
Społeczności stają do walki z gigantem węglowym, który kradnie im (...)
2020-03-25
Cicha koncesja dla kontrowersyjnej odkrywki Turów
2019-12-20
Kopalnia Turów lekceważy konsultacje międzynarodowe. Chce pylić, zabierać wodę i (...)
2019-11-28
Czesko-polskie starcie dyplomatyczne w sprawie rozbudowy odkrywki Turów
2019-11-21
Czesko-polskie starcie dyplomatyczne w sprawie rozbudowy odkrywki Turów
2019-11-13
Rząd Czech da odkrywce Turów czerwoną kartkę!
2019-10-15
Hanna Schudy i Radosław Gawlik: Protest na Wiejskiej (...)
2019-10-09
Przepis na bunt społeczny, czyli jak projekt Prawa Geologicznego i (...)
2019-10-04
Apel NGO do Prezesa PKO BP w sprawie finansowania (...)
2019-09-24
Kto organizuje źle, organizuje dwa razy – publiczna rozprawa do (...)
2019-09-17
Rozprawa administracyjna i pikieta w sprawie odkrywki PGE Turów (19.09.2019)
2019-07-08
We are at risk of a Polish-Czech conflict over the (...)
2019-07-04
Grozi nam polsko-czeski konflikt w sprawie rozbudowy Kopalni Turów
2019-05-06
Czesi rozpoczęli transgraniczną oceną rozszerzenie polskiej odkrywki w Zagłębiu Turoszowskim.
2019-05-02
Kochaj sąsiada swego jak...?
2019-01-31
Pod prąd styczeń 2019
2018-11-30
Videorelacja: Alternatywa energetyczna na Dolnym Śląsku wobec węgla brunatnego
2018-11-15
Najwyższy czas na zmianę – Nic o nas bez (...)
2018-10-26
Zagłębie Turoszowskie potrzebuje szybkiej i sprawiedliwej transformacji
2018-09-17
Konsultacje społeczne mogą zadecydować o przyszłości kompleksu węgla brunatnego Turów
2018-08-15
Kto ubezpieczy Turów?
2018-08-04
Przyszłość Turowa? Niedługo konsultacje społeczne
2018-04-16
Odkrywka Złoczew oznacza miliardowe straty dla rolnictwa
2018-03-03
Wyjątkowe cmentarzysko neolityczne w Górach objęte ochroną konserwatora zabytków
2018-01-31
Polskie spółki węglowe. Kto ubezpiecza? Kto inwestuje?
2017-10-07
Wielkopolska: Odchodzenie od węgla jest pewne.
2017-05-25
Apel o transformację energetyczną województwa lubuskiego
2017-05-12
Żadnego węgla na stadionie
2017-05-07
Rozwój à la kopalnia Złoczew – spuścić staw, żeby złapać (...)
2017-03-30
Ziemia kontra węgiel
2017-02-23
Konferencja na Świętej Górze dot. palnowanych kopalni odkrywkowych w Wielkopolsce
2017-02-21
Wiceminister środowiska: Kopalnia odkrywkowa oznacza katastrofę
2017-02-06
Kurhany niczym papierek lakmusowy. Jaka przyszłość czeka region Konina?
2017-01-11
Konin i region – quo vadis?
2016-12-19
Nie - kopalni odkrywkowej
2016-10-02
Co dalej po węglu brunatnym
2016-09-14
Demonstracja w sprawie nowej odkrywki
2016-08-15
Co z kopalnią? PGE wstrzymuje nie tylko oddech.
2016-07-30
Greenpeace w państwie PIS
2016-06-28
Mieszkańcy Wielkopolski protestowali w Warszawie przeciwko kopalni odkrywkowej
2016-06-23
Kopcie piłkę a nie węgiel !
2016-04-28
Sprzedaż koncernu Vattenfall w Niemczech czyli węgiel i gra w (...)
2016-01-31
Apel do Głównego Geologa Kraju przeciw kopalniom odkrywkowym
2016-01-19
Mieszkańcy Dolnych Łużyc / PGE - 6 : 0
2015-12-16
NIe będzie kopalń w Wielkopolsce?
2015-12-16
Wielkopolska – spichlerz Polski zamieni się w pustynię?
2015-12-03
PGE zbuduje Elektrownię Złoczew na 2 tys. MW?
2015-11-25
Anna Dziadek: Na terenach, na których planuje się budowę kopalni (...)
2015-11-19
Prezydent Andrzej Duda przeciwko kopalni odkrywkowej węgla brunatnego!
2015-11-16
Koniec z polityką realną – czas na akcję Ende Gelände! (...)
2015-10-02
Kończy się czas węgla brunatnego.
2015-08-25
Papież Franciszek sprzymierzeńcem
2015-05-15
Kto zarabia na planach kopalni na granicy
2015-03-18
Parlament Europejski wezwie polski rząd do wyjaśnień w sprawie odkrywki
2015-01-08
Polscy rolnicy szykują powstanie.
2014-10-09
J. Nieradka: Mieć miedź, czyli lubuska racja stanu
2014-10-03
Łużyce w Niemczech: Szwecja chce zatrzymać ekspansję koncernu Vattenfall związaną (...)
2014-09-11
W Sejmie padła ważna deklaracja wicepremiera Janusza Piechocińskiego
2014-07-08
Relacja z demostracji 8.07 w Warszawie
2014-07-04
Anna BIAŁOSZEWSKA: Atterwasch – opowieść o walce
Licencja Creative Commons Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
Korzystanie z naszego serwisu oznacza akceptację przez Państwa naszej Polityki prywatności.
Zobacz więcej