×
logo
kontakt:
redakcjaeko.org.pl
odkrywki dla klimatu energia prawo rzeki smog ptaki drzewa o nas gry
logo
 

27 lipca 2014
OZE
 

NIK o elektrowniach wiatrowych

NIK ocenia negatywnie proces powstawania lądowych farm wiatrowych w Polsce.

 Władze gmin decydowały o lokalizacji farm wiatrowych ignorując społeczne sprzeciwy. Budową wielu elektrowni wiatrowych zainteresowane były pełniące funkcje lub zatrudnione w gminach osoby, na których ziemi farmy powstały. Zgody lokalnych władz na lokalizację elektrowni wiatrowych zostały w większości przypadków uzależnione od przekazania na rzecz gminy darowizn przez firmy budujące elektrownie lub sfinansowania przez nie dokumentacji planistycznej.

NIK uważa, że proces powstawania farm powinien przebiegał często w warunkach zagrożenia konfliktem interesów, brakiem przejrzystości i korupcją. Niedookreślone dla tego rodzaju działalności gospodarczej prawodawstwo, a także niejednolita doktryna i orzecznictwo, nie gwarantowały w dostatecznym stopniu lokalizowania i budowy elektrowni wiatrowych w sposób bezpieczny dla środowiska i zarazem ograniczający uciążliwość farm dla osób zamieszkałych w ich sąsiedztwie.

NIK ocenia negatywnie proces powstawania lądowych farm wiatrowych w Polsce. Władze gmin decydowały o lokalizacji farm wiatrowych ignorując społeczne sprzeciwy. Budową wielu elektrowni wiatrowych zainteresowane były pełniące funkcje lub zatrudnione w gminach osoby, na których ziemi farmy powstały. Zgody lokalnych władz na lokalizację elektrowni wiatrowych zostały w większości przypadków uzależnione od przekazania na rzecz gminy darowizn przez firmy budujące elektrownie lub sfinansowania przez nie dokumentacji planistycznej.

NIK uważa, że proces powstawania farm powinien przebiegał często w warunkach zagrożenia konfliktem interesów, brakiem przejrzystości i korupcją. Niedookreślone dla tego rodzaju działalności gospodarczej prawodawstwo, a także niejednolita doktryna i orzecznictwo, nie gwarantowały w dostatecznym stopniu lokalizowania i budowy elektrowni wiatrowych w sposób bezpieczny dla środowiska i zarazem ograniczający uciążliwość farm dla osób zamieszkałych w ich sąsiedztwie.

Najwyższa Izba Kontroli zidentyfikowała w skontrolowanej dziedzinie następujące problemy i nieprawidłowości:

    Żadna ze skontrolowanych gmin, nawet w sytuacji licznych protestów dotyczących lokalizacji farm wiatrowych, nie zdecydowała się na zorganizowanie referendum w tej sprawie, mimo że taką formę rozstrzygnięcia dopuszczały przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Decyzje w imieniu społeczności lokalnych w tym zakresie, podejmowane były wyłącznie na sesjach rad gmin przez radnych. Skontrolowane gminy umożliwiły wprawdzie mieszkańcom wyrażenie opinii i stanowisk na każdym etapie procedowania zagadnień związanych z lokalizacją elektrowni wiatrowych, niemniej argumenty i obawy przeciwników ich budowy z reguły nie były podzielane i uwzględniane w trakcie podejmowania decyzji.

    W części gmin (ok. 30%) elektrownie wiatrowe lokalizowane były na gruntach należących do osób pełniących funkcję organów gminy bądź zatrudnionych w gminnych jednostkach organizacyjnych m.in. do radnych, burmistrzów, wójtów, czy też pracowników urzędów gmin, tj. osób, które jednocześnie w imieniu gminy uczestniczyły w podejmowaniu bądź podejmowały decyzje, co do miejsca inwestycji. Sytuacje takie noszące znamiona konfliktu interesów - w ocenie NIK - stwarzały zagrożenie wystąpienia zjawisk o charakterze korupcyjnym, a także noszącym znamiona niedopuszczalnego lobbingu.

Natomiast z punktu widzenia obowiązującego prawa działania takie uchybiały przepisom ustawy o samorządzie gminnym, a w szczególności obowiązkom radnych. Stały także w sprzeczności z normami ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego. W przypadku radnych, którzy nie wyłączyli się z głosowania w trybie art. 25a ustawy o samorządzie gminnym, w sprawie dotyczącej bezpośrednio ich interesu prawnego, ustawodawca nie przewidział jakichkolwiek sankcji o charakterze dyscyplinującym lub karnym z tytułu naruszenia tej normy prawnej, co - zdaniem NIK - wymaga zmiany prawa w tym zakresie.

    W zdecydowanej większości skontrolowanych gmin (ok. 80%), zgoda organów gmin na lokalizację elektrowni wiatrowych była uzależniona od sfinansowania przez inwestorów dokumentacji planistycznej lub przekazania na rzecz gminy darowizny. Przepisy prawa stanowią, że tego rodzaju wydatek powinien być pokryty z budżetu gminy. Finansowanie w ten sposób zadań własnych gminy mogło być źródłem wystąpienia konfliktu interesów między preferencjami inwestorów a obiektywnymi - z punktu widzenia gminy i lokalnych społeczności - rozwiązaniami planistycznymi. Tak ukształtowane relacje na styku interesu publicznego i prywatnego stanowiły zdaniem NIK mechanizm korupcjogenny.

    Przepisy prawa w Polsce nie określały w jednostkach długości bezpiecznego usytuowania elektrowni wiatrowych w środowisku naturalnym. Rozwiązania przyjęte w tym zakresie w innych państwach Unii Europejskiej były zróżnicowane. Usytuowanie turbin wiatrowych w stosunku do siedzib ludzkich określano najczęściej odległością wyrażoną w metrach, a niekiedy również poziomem dopuszczalnego hałasu. W Polsce odległość elektrowni wiatrowej od zabudowań, w szczególności tych zamieszkałych przez ludzi, warunkowana jest przede wszystkim dopuszczalnym poziomem hałasu, emitowanym przez elektrownie wiatrowe. Jednak przepisy regulujące metodologię pomiaru emisji hałasu nie gwarantowały miarodajnej oceny uciążliwości tego typu urządzeń. Wykonywanie pomiarów mogło odbywać się bowiem - zgodnie z obowiązującymi wymogami - tylko w warunkach niskiej wietrzności (<5 m/s). Tymczasem elektrownie wiatrowe generują największe natężenie hałasu dopiero przy optymalnej dla nich prędkości wiatru, wynoszącej 10-12 m/s, ale w takich warunkach pomiary nie były już dokonywane.

    Przepisy prawa nie definiowały również dopuszczalnych norm dotyczących innych potencjalnych zagrożeń, takich jak chociażby infradźwięków oraz efektów stroboskopowych. Z tego powodu uprawnione instytucje państwa nie wykonywały we wskazanym zakresie badań oddziaływania farm wiatrowych na środowisko.

    Służby dozoru technicznego nie interesowały się bezpieczeństwem funkcjonowania urządzeń technicznych elektrowni wiatrowych. Powiatowi inspektorzy nadzoru budowlanego kontrolowali jedynie zagadnienia związane z konstrukcją budowlaną farm (fundament, maszt, infrastruktura towarzysząca). Obowiązujące przepisy o dozorze technicznym nie definiowały bowiem, jakie elementy mechaniczne (generatory, rotory z gondolą, wirniki, skrzynie biegów, transformatory czy łopaty śmigła) miałyby podlegać kontroli właściwych służb. W konsekwencji kwestia zapewnienia bezpiecznego użytkowania zasadniczej, technicznej części elektrowni wiatrowych pozostawała i pozostaje poza zainteresowaniem jakichkolwiek organów inspekcyjnych państwa.

    W przepisach z zakresu prawa budowlanego, elektrownie wiatrowe nie zostały przypisane do żadnej kategorii obiektów budowlanych. W wydawanych przez kontrolowanych starostów decyzjach o pozwoleniu na budowę, kategoryzowano je bądź jako „wolno stojące kominy i maszty”, bądź „sieci elektroenergetyczne”, a w ostateczności jako „inne budowle”. Takie niedostosowanie prawa nie pozostawało bez konsekwencji, gdyż w sposób rozbieżny i niejednolity organy nadzoru budowlanego warunkowały inwestorom dopuszczenie do użytkowania. W efekcie, dla takich samych obiektów, raz wymagano uzyskania pozwolenia na użytkowanie, a innym razem dopuszczano do ich eksploatacji wyłącznie po dokonaniu zgłoszenia zakończenia budowy. W ocenie NIK wzniesienie elektrowni wiatrowej powinno zawsze wiązać się z wydaniem pozwolenia na użytkowanie.

    Brak jednoznaczności przepisów, jednolitości orzecznictwa oraz doktryny, powodował rozbieżności w interpretacji i stosowaniu przepisów prawnych dotyczących lokalizacji elektrowni wiatrowych na obszarach i gruntach podlegających ochronie, co  konsekwencji prowadziło np. do lokalizacji elektrowni wiatrowych na obszarach o istotnych walorach krajobrazowych i przyrodniczych. Przepisy zezwalały inwestorom na lokalizowanie elektrowni wiatrowych w takich miejscach (np. na obszarze chronionego krajobrazu), pomimo że wzbudzało to wiele kontrowersji i protestów. W efekcie turbiny wiatrowe na wiele lat staną się elementem krajobrazu m.in. pojezierza suwalskiego (w tym Doliny Rospudy) czy też Goplańsko-Kujawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Babiak).

Uwagi końcowe i wnioski

Uwzględniając przedstawione w raporcie wyniki kontroli, Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę na konieczność podjęcia działań w zakresie:

    sposobów finansowania dokumentacji planistycznej gmin związanych z budową elektrowni wiatrowych, co wymagałoby ewentualnych zmian art. 9 ust. 2, art. 13, art. 15 ust. 1 i art. 21 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,
    opracowania jednolitej metodologii pomiaru emisji hałasu generowanego przez elektrownie wiatrowe,
    skutecznego ograniczenia możliwości lokalizowania elektrowni wiatrowych na obszarach przyrodniczo chronionych,
    respektowania odpowiedzialności z powodu niewyłączenia się radnego z głosowania w sprawie dotyczącej jego interesu prawnego,
    ustalenia podstawy prawnej dopuszczającej do użytkowania elektrownię wiatrową
    objęcia nadzorem technicznym eksploatacji turbin wiatrowych.

Dlatego  Najwyższa Izba Kontroli wnioskuje pod adresem:

Prezesa Rady Ministrów o podjęcia inicjatywy legislacyjnej w zakresie:

    nowelizacji art. 55 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, poprzez wprowadzenie wymogu uzyskania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na użytkowanie elektrowni wiatrowej przed przystąpieniem do jej użytkowania,
    uzupełnienia załącznika nr 1 do ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, poprzez dokonanie klasyfikacji elektrowni wiatrowej według kategorii obiektu budowlanego, współczynnika kategorii obiektu (k), współczynnika wielkości obiektu (w),
    nowelizacji art. 25 a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, w celu wprowadzenia odpowiedzialności radnych za naruszenie tego przepisu,
    określenia dopuszczalnej odległości lokalizacji farm wiatrowych od siedlisk i zabudowań ludzkich,
    nowelizacji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu poprzez objęcie tym nadzorem funkcjonujących farm wiatrowych.

Ministra Środowiska o podjęcia inicjatywy legislacyjnej w zakresie:

    zmiany rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, poprzez określenie dopuszczalnych poziomów hałasu infradźwiękowego w środowisku,
    określenia metodologii oceny poziomu hałasu emitowanego przez elektrownie wiatrowe w czasie ich optymalnej eksploatacji.

Pliki:


źródło: http://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-elektrowniach-wiatrowych.html

Czy to właśnie NIK wyczyści czystą energię?

Klimat wokół OZE się zagęszcza.
Po niekorzystnych ustawach - dobra robota poselska - przyszedł czas na wykonawców.
NIK daje sygnał, że nie będzie lekko - kontrolerzy dopatrują się uchybień w gminnych decyzjach o lokalizacji wiatraków. Narzekają na niedemokratyczne procedury
Jakaż to cudowna przemiana!
Ciekawe, gdzie byli inspektorzy NIK-u, gdy całe społeczności usiłowały wygonić Chevron (ten od gazu łupkowego) ze swojej ziemi?

Czy teraz NIK rozezna procedury decyzyjne w wielkich korporacjach węglowych?
Ciekawe, czy pogoni z zarządów partyjnych faworytów
Ciekawe, jak odniesie się do wymogu prawnie zalegalizowanej łapówy w postaci konieczności 5% reprezentacji rządu w firmach wydobywczych? - kto będzie tą reprezentacją? Zadecydują w wyborach Polacy - albo kolesie z PO, albo kolesie z PIS.

Deklaracja Prezesa NIK, że czysta energia musi być czysta, jakby cytat z Dzierżyńskiego, mrozi!

echa raportu NIK

Podobne do redakcji eko.org.pl aberracje występują min. u autora art. Co ma ochrona gruntów do ochrony krajobrazu? Michała Spychalskiego. Tym razem zwraca uwagę na legislacyjne działania Prezydenta. Czy wypomadowani przedstawiciele lobby węglowego dotarli nawet tam, czy to tylko nam sie tak wydaje?

Elektrownia atomowa w Choczewie zagraża bezpieczeństwu energetycznemu Polski
Konferencja: Autonomia energetyczna Gmin - energetyka obywatelska
Elektrownia atomowa w Choczewie może zagrażać Bałtykowi
WSA uchylił decyzję środowiskową dla kopalni Turów.
Polsko-niemiecka koalicja organizacji krytykuje brak wstrzymania regulacji Odry
Ocalmy Odrę przed kolejną katastrofą!
Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) luty (...)

Przeczytaj także:

prof. Jan Popczyk: Trzy fale elektroprosumeryzmu
Jean Gadrey: Pogodzić przemysł z przyrodą
Jak wyłączyć ziemię z obwodu łowieckiego i zakazać (...)
Bez mokradeł nie zatrzymamy klimatycznej katastrofy
Zielony Ład dla Polski [rozmowa]
We Can't Undo This
Robi się naprawdę gorąco

OZE

– dlaczego warto zainwestować w przydomową turbinę?
czytaj całość
Morska energetyka wiatrowa rozwija się bardziej dynamicznie niż jakakolwiek inna technologia produkcji energii elektrycznej na świecie2. 
czytaj całość
Mirsk, Wleń, Lubomierz, Lwówek Śląski i Stara Kamienica powołały dzisiaj Izerski Klaster Energii Odnawialnej. To trzecie takie przedsięwzięcie realizowane przez (...)
czytaj całość
Jedna z najbardziej znanych marek na świecie wspiera PGE Obrót przy produktach o charakterze technicznym. Celem jest podnoszenie jakości obsługi (...)
czytaj całość
W ostatnich latach Chiny postawiły na OZE. Podyktowane jest to tym, że OZE jest coraz tańsze.
czytaj całość
Od 1 września Warszawa daje 15 tys. zł na budowę minielektrowni słonecznych, a RWE chce ich zakup rozkładać na raty. (...)
czytaj całość
artykuł z portalu: http://www.wnp.pl Nasze badanie pokazało, że ponad 99 proc. lądowych farm wiatrowych na etapie rozwoju zostało, kolokwialnie mówiąc, przewróconych (...)
czytaj całość
więcej
2016-07-23
Transformacja energetyczna w Szwecji.
2016-07-22
Czy biogazownie uratują polską energetykę?
2016-07-02
Transformacja energetyczna w Szwecji.
2016-06-24
Odnawialne źródła energii lepsze dla naszego zdrowia
2016-06-03
W. Kukuła, ClientEarth: Poprawki dla prosumentów niewystarczające
2016-05-17
WWF: Projekt ustawy o OZE jest antyobywatelski
2016-05-07
Szybka ścieżka dla ustawy o OZE. Ekolodzy zauważają oszustwo
2016-04-28
Kleiber: Zielona energia tanieje, więc będzie nas stać, aby walczyć (...)
2016-03-24
Prof. Karaczun: Dzięki efektywności energetycznej Polska może podwoić bogactwo
2016-03-24
Udział społeczeństwa w transformacji niskoemisyjnej jest konieczny!
2016-03-12
Rząd walczy z wiatrakami. "Znikną wszystkie miejsca pracy"
2016-01-29
B. szef lobbystów węglowych: Przestańmy wciskać hamulec dla OZE
2016-01-08
taryfy gwarantowane zagrożone?
2015-11-13
Co rząd PO i PSL zrobił dla OZE?
2015-10-26
Niemcy sprawdzili, ile mogą pomieścić elektrowni PV
2015-10-26
Cel Szwecji: kraj uniezależniony od paliw kopalnych
2015-10-16
Mikrosieci uchronią miasta od przerw w dostawie energii elektrycznej
2015-10-14
7 warunków do zadowolenia z instalacji fotowoltaicznej
2015-10-10
Największa farma słoneczna w Europie podłączona do sieci
2015-10-05
Miastko na drodze do samo- wystarczalności energetycznej
2015-09-09
Holandia: pociągi na wiatr
2015-08-23
Stolica wspiera energię odnawialną
2015-08-18
W. Cetnarski, PSEW: diabeł tkwi w szczegółach
2015-08-18
Najder: Energetyka odnawialna była brutalnie dławiona przez całe lata przez (...)
2015-08-18
Biznes przechodzi na OZE, tylko nasi politycy o tym nie (...)
2015-08-18
LucidPipe – Truly Elegant Water to Wire Generators
2015-08-18
Kokos z Afryki w piecu polskiej elektrowni. Dlaczego nie stać (...)
2015-08-11
Niemcy biją kolejny rekord produkcji energii z OZE
2015-07-30
Cuda w OZE. Rząd zmienił zdanie w sprawie energii odnawialnej?
2015-07-16
Czy to koniec lokalizowania OZE na podstawie WZ-ek?
2015-07-10
Sieci energetyczne problemem dla rozwoju odnawialnych źródeł energii
2015-05-25
Przybywa miejsc pracy w energetyce odnawialnej, ale nie w UE
2015-05-20
gorset przepisów dla prosumentów, pieniądze dla koncernów
2015-05-16
Nowelizacja ustawy o OZE to zamach na energetykę obywatelską
2015-05-12
Dlaczego rząd chce ciąć taryfy dla mikroinstalacji?
2015-05-12
Prosumenci zainteresowani głównie energią ze słońca
2015-05-03
ABW o szpiegach w polskiej energetyce
2015-04-24
Nowelizacja ustawy o OZE nie może być zamachem na energetykę (...)
2015-04-10
*Prosument* interesuje potentatów
2015-03-30
Norwedzy i Brytyjczycy zbudują wspólnie najdłuższy na świecie interkonektor
2015-03-22
Ministerstwo Gospodarki – będzie nowelizacja ustawy o OZE
2015-03-18
Ministerstwo Gospodarki straszy prosumentów
2015-02-19
WYCIEKŁY ZAŁOŻENIA KAMPANII SKIEROWANEJ PRZECIWKO OBYWATELOM
2015-02-15
Ekspert: rezygnacja z OZE skazuje Polskę na stagnację
2015-02-12
Poprawka Senatu do ustawy OZE: Mikroinstalacje nie będą się opłacać
2015-02-07
Senat poparł interes spółek energetycznych kosztem obywateli
2015-02-07
W Senacie kompromisowy pomysł na kontrowersyjny zapis ustawy o OZE
2015-01-24
Ustawa o OZE – korzystna dla bezpieczeństwa Polski
2015-01-18
Ustawa o OZE - nie cieszy, gdy jest.
2014-09-20
Waldemar Pawlak: Mam nadzieję, że ustawa o OZE będzie uchwalona (...)
2014-09-20
Komisja Europejska podnosi cel OZE na 2030 r. Efekt Putina?
2014-09-19
Województwo świętokrzyskie stawia na energetykę rozproszoną
2014-09-19
Dopłaty do paliw kopalnych – 544 miliardy dolarów rocznie
2014-09-13
Pawlak: sytuacja na Ukrainie to impuls dla OZE w Polsce
2014-09-11
Ameryka: czyste super mocarstwo?
2014-09-04
Worldwatch Institute: zatrudnienie w branży PV wzrosło o 1 mln
2014-09-03
IRENA życzliwa Rosji
2014-09-02
Początek roku w najbardziej ekologicznej szkole w Polsce
2014-08-13
Ustawa o OZE nie sprzyja rozwojowi energetyki odnawialnej we wschodniej (...)
2014-07-30
Polish Energy Partners planuje zbudowanie wiatrowych elektrowni morskich o mocy (...)
2014-07-27
Rząd ma co chciał- słabiutkie polskie OZE bardziej mizerne
2014-07-27
NIK o elektrowniach wiatrowych
2014-07-09
Buzek na forum OZE: łupki i atom bez szans przy (...)
2014-07-01
W Bydgoszczy powstanie fabryka innowacyjnych modułów fotowoltaicznych
2014-06-14
Szczecin. Powstaje fabryka, która ma zatrudnić 500 osób
2014-05-26
Jakich odnawialnych źródeł energii potrzebuje Polska?
2014-05-05
Rząd zmienia i notyfikuje ustawę o OZE
2014-04-09
Polityka energetyczna, czyli jak się walczy z wiatrakami
2014-04-08
Rząd straszy OZE, bo woli dopłacać do węgla i importu (...)
2014-04-03
D. Tusk: zbyt duże wsparcie dla OZE
2014-03-29
Zapisy ustawy o OZE mogą być niekonstytucyjne. Dyskryminują drobnych wytwórców (...)
Licencja Creative Commons Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
Korzystanie z naszego serwisu oznacza akceptację przez Państwa naszej Polityki prywatności.
Zobacz więcej