×
logo
kontakt:
redakcjaeko.org.pl
odkrywki dla klimatu energia prawo rzeki smog ptaki drzewa o nas gry
logo
 

22 października 2018
info
 

Newsletter 09/10/2018

Energia dla Klimatu –
wrzesień i początek października 2018

 

„Lepiej zapobiegać niż leczyć”

Hipokrates

 

Stare przysłowie wciąż aktualne – szczególnie, kiedy zapobieganie nieszczęściu jest możliwe. Początek października przyniósł raport IPCC, który straszy, ale też daje wskazówki na obiecuje poprawę jakości życia, którą mamy już dzisiaj.

Przygotowania do Szczytu Klimatycznego COP 24 dominują debatę o klimacie w Polsce. Wiele się mówi, że nasz kraj i tak chce promować węgiel, co pokazało spotkanie w Brukseli na początku października. Związki zawodowe rozmawiały o tym, aby nie ulec wymogom Unii Europejskiej, nie dostrzegając chyba, że jest to wytyczna Porozumienia Paryskiego oraz zaleceń nowego raportu IPCC, który przestrzega przed podniesieniem średniej temperatury powyżej 1.5 stopnia Celsjusza. Przygotowujemy się też do sezonu grzewczego i zapewne zainteresuje Państwa program Czyste Powietrze oraz nowe normy dla paliw stałych. Oczekujemy też aukcji energetyki z OZE. O tym wszystkim w „Energii dla klimatu”.

Odkrywki

Konferencja – Węgiel brunatny: zwyczajny biznes czy katastrofa
(źródło: eko.org.pl)

W Warszawie odbyła się konferencja skupiająca ekspertów z dziedziny węgla brunatnego i ekonomii.

„To woda jest surowcem strategicznym. Bez niej nie jest w stanie funkcjonować nie tylko żaden biznes, ale cała ludzkość. Z kolei bez węgla brunatnego, którego eksploatacja negatywnie wpływa na wody podziemnie i powierzchniowe na dużym obszarze wokół kopalni, można się obejść doskonale – mówił dr Sylwester Kraśnicki, jako przykład wskazują planowaną odkrywkę Złoczew, której negatywne skutki oddziaływania na zasoby wodne będą jego zdaniem utrzymywały się nawet 2150 roku”.

 

Hambacher Forst w Niemczech walczy
(źródło: eko.org.pl

Wielki protest w Hambacher Forst w Niemczech. Las ma być przeznaczony pod kopalnię węgla brunatnego. Policja pacyfikująca ekologów, jedna ofiara śmiertelna, wreszcie wyrok sądu, który nakazał wstrzymać eksmisję obozu protesujacych.

 

Las wygrywa: Ważny wyrok sądu w Munster w sprawie Hambacher Forst
(źródło: polskieradio.pl

Sąd przychylił się do wnioski organizacji BUND i sprawdzi czy las Hambacher Forst nie zasługuje na ochronę ze względu na występujące tam gatunki ważne w ramach dyrektywy siedliskowej.

 

Newsletter koalicji Rozwój Tak Odkrywki Nie

Reportaż dotyczący odkrywek, zmiana planu zagospodarowania przestrzennego dla Wielkopolski, planu podziału gminy Kleszczów – to wszystko i jeszcze więcej w Pod Prąd wrzesień.

 

Energia dla Klimatu: Co dalej z kopalnią węgla brunatnego i elektrownią TURÓW?
(źródło: tokfm.pl

Zapraszamy do odsłuchanie  audycji Energia dla Klimatu prowadzonej przez redaktor Ewę Podolską i Radosława Gawlika ( EKO-UNIA ) z udziałem

Jakub Gogolewskiego ( Fundacja RTON), Łukasz Adamkiewicz ( Fundacja #13)

 

Konsultacje społeczne mogą zadecydować o przyszłości odkrywki Turó
(źródło: eko-unia.org.pl)

Zgodnie z prawem rozpoczną się niedługo konsultacje społeczne odnośnie planu zagospodarowania przestrzennego, gdzie uwzględnione jest poszerzenie odkrywki Turów. Mieszkańcy będą mogli zająć stanowisko. Następnie o głos zostaną poproszeni Niemcy i Czesi, którzy od lat ponoszą rozliczne straty powodowane przez kompleks. Na zapylenie w bogatyńskich osiedlach Zatonie i Trzciniec skarżą się mieszkańcy, a sytuacja od wielu lat się nie zmienia.

 

50 000 osób na proteście pod Hambacher Forst
(źródło: www.wn.de

Pierwotnie miał być to akt protestu, ale po wyroku w Munster była to okazja do świętowania, którą przyciągnęło aż 50 000 osób.

 

Energetyka konwencjonalna

Raport – ceny hurtowe energii elektrycznej będą stale rosnąć
(źródło: wysokienapiecie.pl)

Jak czytamy w raporcie Enervis główną przyczyną będą drożejące uprawnienia do emisji CO2.

 

Pakiet zimowy i dekarbonizacja
(źródło: gramwzielone.pl)

Nie można dalej abstrahować od kosztów, które ostatecznie weryfikują politykę energetyczną i nie da się racjonalnie walczyć z kosztami poprzez dalsze kurczowe trzymanie się węgla i zwalczanie OZE – pisze Grzegorz Wiśniewski, prezes Instytutu Energetyki Odnawialnej.

 

NIK krytycznie o działaniach antysmogowych i niskoemisyjnych Polski
(źródło: gramwzielone.pl

Według Najwyższej Izby Kontroli, działania rządu, ale także samorządów wojewódzkich i gminnych (z wyjątkiem nielicznych przypadków), podejmowane w walce z tzw. niską emisją, są daleko niewystarczające.

 

Ostrołęka będzie generować ryzyko i straty
(źródło: cire.pl)

Międzynarodowa fundacja ClientEarth ostrzegła zarządy spółek energetycznych Energa i Enea oraz ich udziałowców, że projekt budowy nowego bloku węglowego w elektrowni Ostrołęka zaszkodzi interesom akcjonariuszy i przyniesie trwałe straty.

 

URE:  rosnąca cena prądu a przedsiębiorstwa
(źródło: cire.pl)

Rosnące ceny energii na rynku hurtowym mogą najbardziej odczuć małe i średnie przedsiębiorstwa, dla których taryf nie reguluje Urząd Regulacji Energetyki.

 

Ceny energii rosną, jakie będą konsekwencje?
(źródło: wysokienapiecie.pl

Trend jest stały i nieubłagany – kilka miesięcy temu ceny prądu na Towarowej Giełdzie Energii rozpoczęły systematyczny marsz w górę – od ok 160 zł za MWh do blisko 300 zł za MWh.  Póki co nie odbija się to na gospodarstwach domowych, bo one mają taryfy zatwierdzane przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Na razie nie wiadomo czy spółki złożą wnioski o podwyżki na przyszły rok, choć logicznie rzecz biorąc powinny to zrobić.

 

Raport: Projekt Łęczna nieopłacalny
(źródło: gramwzielone.pl)

Koszty energii wytwarzanej w elektrowni Edwardsport (Łęczna) znacznie przewyższają koszty zakupu takiej samej ilości energii elektrycznej i mocy na konkurencyjnych rynkach energii – podsumowuje analityk IEEFA.

 

IV Kongres Energetyczny we Wrocławiu
(źródło: gaz-system.pl

W ciągu najbliższych lat priorytetem będzie dywersyfikacja kierunków oraz źródeł dostaw gazu poprzez budowę nowych połączeń transgranicznych m.in. z Litwą, Słowacją czy Danią - powiedział prezes Gaz-System Tomasz Stępień, który został uznany za osobowość energetyki 2018.

 

Niemiecki koncern RWE może stracić 5 mld euro i ocenia trudności rekultywacji odkrywki
(źródło: pb.pl

Koncern RWE nie będzie mógł wydobywać węgla spod lasy Hambacher Forst. Teraz straszy, że nie wystarczy przez to pieniędzy na rekultywację.

 

Ropa drożeje
(źródło: cire.pl

Ropa naftowa jest coraz droższa. Może być powtórka z 2014 roku, czyli cena ropy może wzrosnąć do 100 USD za baryłkę - podają maklerzy.

 

Trump krytykuje Nord stream
(źródło: cire.pl

"Opieranie się na jednym zagranicznym dostawcy może narazić państwa na wymuszenia i zastraszanie, dlatego gratulujemy państwom europejskim, takim jak Polska, że prowadzą budowę bałtyckiego rurociągu, tak aby kraje nie były zależne od Rosji w celu zaspokojenia swoich potrzeb energetycznych" - powiedział Trump. 

 

EEA i rtęć
(źródło: eea.europa.eu

Europejska Agencja Ochrony Środowiska o rtęci: Zanieczyszczenie metalem ciężkim wciąż pozostaje problemem w Europie i w skali świata. W Polsce i w Niemczech emisje rtęci ze spalania węgla wciąż wysokie.

 

OZE

Aukcje OZE 2018 – KOMPENDIUM: terminy, wolumeny, ceny referencyjne, moce i prawdopodobni wygrani
(źródło: wysokienapiecie.pl

Kiedy odbędą się aukcje OZE dla poszczególnych technologii? Ile energii i o jakiej wartości jest do zakontraktowania? Kto będzie konkurować w poszczególnych koszykach i kto ma największą szansę na wygraną? W kompendium przygotowanym przez Obserwator Legislacji Energetycznej odpowiadamy na te i wiele innych pytań dotyczących tegorocznych aukcji.

 

Pieniądze na OZE
(źródło: teraz-srodowisko.pl

Banki będą finansować budowę OZE, ale potrzeba odbudowy zaufania do rządu, bardziej stabilnych systemów pracy OZE i nowych technologii - mówili w środę uczestnicy dyskusji o finansowej stronie energetyki odnawialnej na Forum Ekonomicznym w Krynicy.

Koniunktura w energetyce wiatrowej
(źródło: gramwzielone.pl

W najnowszej analizie WindEurope (Stowarzyszenie reprezentujące europejski sektor wiatrowy ) zakłada, że w ciągu najbliższych 5 lat potencjał energetyki wiatrowej w Europie będzie rósł co roku średnio o 17 GW, co da w sumie ok. 87 GW nowych instalacji do roku 2022 – w tym 70,4 GW na lądzie i 16,5 GW na morzu, a całkowity potencjał energetyki wiatrowej w Europie ma wówczas sięgnąć 258 GW.

Komentarz redakcji:

Maksymalne szczytowe zapotrzebowanie latem całej Polski na moc to ok 24,5 GW. W ciągu dwóch lat zbuduje się w Europie 34 GW energii wiatrowej. Nie w Polsce, bo PiS praktycznie zastopował ten rodzaj OZE jak i innych, poza mikrofotovoltaiką.

 

Energetyka wiatrowa może rozwijać się bez subsydiów
(źródło: gramwzielone.pl

Farmy wiatrowe o łącznej mocy 190 MW, które powstaną w Finlandii  w żaden sposób nie będą wspierane publicznymi subsydiami.

 

Więcej niż energia mówi: sprawdzam
(źródło: gramwzielone.pl

Więcej niż energia sprawdza, jaki kandydat w największym stopniu zajmie się produkcją energii i ciepła na poziomie lokalnymwedług CBOS prawie 90 proc. Polek i Polaków jest za zwiększeniem produkcji energii ze źródeł odnawialnych.

 

Geotermia na Podhalu
(źródło: gramwzielone.pl

Na Podhalu będą sprawdzać możliwości geotermalne dla gmin, w tym m.in. Zakopanego. To będzie najgłębszy odwiert geotermalny w kraju.

Firmy zawalczą o „zieloną” energię
(źródło: wysokienapiecie.pl)

Na całym świecie dynamicznie rośnie liczba wielkich firm, które zaopatrują się w energię ze źródeł odnawialnych (OZE), a czasem nawet całkowicie rezygnują z wykorzystania paliw kopalnych. Tą samą drogą zaczynają podążać również średniej wielkości firmy, co pokazuje raport „Serious business: Corporate procurement rivals policy in driving growth of renewable energy”, przygotowany przez firmę doradczą Deloitte. Już nawet 48 proc. średnich firm w USA pracuje nad pozyskaniem odnawialnych źródeł energii.

 

Jesienią ma ruszyć aukcja na moc w Polsce
(źródło: gramwzielone.pl

Ministerstwo Ministerstwo Energii poinformowało, że pierwsza aukcja na moc zostanie przeprowadzona w połowie listopada, a dwie kolejne w grudniu. Największym beneficjentem rynku mocy powinny być elektrownie węglowe należące do państwowych koncernów energetycznych. Preferencje w postaci dłuższych kontraktów mają zyskać przy tym jednostki mniej emisyjne oraz kogeneracyjne.

Po zaplanowanych na ten rok dużych aukcjach dla odnawialnych źródeł energii możemy spodziewać się kolejnych, które odbędą się w przyszłym roku.

 

Kolektory słoneczne mają szansę
(źródło: gramwzielone.pl

Program Czyste powietrze szansą dla rynku kolektorów słonecznych. konieczne jest udostępnienie dla nich takich samych warunków dofinansowania, jakim mają podlegać w tym programie inne urządzenia grzewcze.

 

Polikrystaliczne moduły PV – przewidywana ogromna moc
(źródło: gramwzielone.pl

Chiński producent modułów fotowoltaicznych Canadian Solar wprowadza na rynek dwustronne, polikrystaliczne moduły fotowoltaiczne o nienotowanej dotąd mocy, która ma przekraczać 400 W.

 

Klimat

Przed COP 24 mało woli do zmiany
(źródło: teraz-srodowisko.pl

Za trzy miesiące spotkamy się w Katowicach i szczerze mówiąc - nie jesteśmy gotowi. Nie wydaje mi się, by stwierdzenie to było zaskakujące dla kogokolwiek na tej sali - powiedział szef rządu Fidżi. - To nie jest dodatkowa sesja, to pilna sesja - podkreślił.”

 

Oczekiwania pod adresem polskiej prezydencji na COP 24
(źródło: gramwzielone.pl)

Finał ostatnich negocjacji między państwami ONZ na temat zmiany klimatu przed grudniowym szczytem COP24 w Katowicach zakończył się bez sukcesu. Publikacja raportu IPCC dotycząca zmian klimatu oraz wzrostu temperatury do 1.5 stopnia może być nadzieją na bardziej progresywne stanowisko, także Polski.

 

Polska szykuje węgiel na COP 24
(źródło: wysokienapiecie.pl

Klimatyczne negocjacje na grudniowym szczycie COP24 będą dla Polski okazją do zaprezentowania gospodarki opartej na węglu. 

 

Torfowiska muszą być chronione
(źródło: teraz-srodowisko.pl

Torfowiska, magazynując węgiel z dwutlenku węgla, pomagają w walce z globalnym ociepleniem. Nie będzie to jednak trwać wiecznie. Za ponad sto lat - kiedy zrobi się zbyt gorąco - torfowiska na Ziemi będą uwalniać więcej węgla, niż pochłaniać - wynika z nowych badań.

 

Ile dzieli nas od zagłady? John H. Richardson pisze o nadciągającej katastrofie(źródło: msn.com

Box od lat mówi otwartym tekstem. Prowadził projekty naukowe dla Greenpeace, a w 2011 roku uczestniczył w masowych protestach pod Białym Domem, zorganizowanych przez 350.org. Gdy w 2013 jedno z czasopism przytoczyło jego prognozę, że w ciągu najbliższych stuleci prawdopodobnie czeka nas wzrost poziomu mórz o ponad 20 metrów, trafił na pierwsze strony wielu gazet

Od redakcji – Warto przeczytać – o straszeniu, ucieczce i cenzurowaniu wybitnych klimatologów, którzy dosadnie oceniali brak działań świata  polityki chroniących klimat

 

Niska emisja

Podkłady kolejowe wciąż sprzedawane i spalane
(źródło: teraz-srodowisko.pl

Polski Alarm Smogowy, Dolnośląski Alarm Smogowy i Warszawa Bez Smogu złożyły wniosek do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska o kontrolę procedur i praktyk gospodarowania podkładami kolejowymi.

 

Unijne pieniądze na powietrze
(źródło: gramwzielone.pl

Wielu Polaków nie stać na inwestycje służące poprawie jakości powietrza. Pomógłby unijny Fundusz Modernizacyjny, ale brakuje rządowej koncepcji jego zagospodarowania.

 

Do Polski napływają zakazane w Niemczech samochody z dieslem(źródło: chronmyklimat.pl

W związku z wprowadzaniem zakazów poruszania się dieslami po centrach niemieckich miast, Niemicy sprzedają używane auta z silnikami wysokoprężnymi w rekordowym tempie. eksport używanych samochodów z silnikiem diesla wzrósł o ponad 20 procent w zeszłym roku, wynika z badań uniwersytetu  w Wuerzburg-Schweinfurt.

 

Dolnośląski Alarm Smogowy pyta kandydatów o program antysmogowy(źródło: eko-unia.org.pl

Swoje odpowiedzi przesłało siedmiu z dziesięciu startujących w najbliższych wyborach samorządowych: Marta Lempart, Jerzy Michalak, Katarzyna Obara, Mirosława Stachowiak-Różecka, Jacek Sutryk, Małgorzata Tracz i Artur Zborowski. Prawie wszyscy uznali smog za jeden z najważniejszych problemów Wrocławia.


Rewolucja w ogrzewaniu. Pompy ciepła u progu zmiany
(źródło: wysokienapiecie.pl

Coraz liczniejsza rzesza Polaków instaluje panele fotowoltaiczne na dachach, a własna produkcja prądu świetnie współgra z ogrzewaniem elektrycznym.  Budowane są mniejsze domy, bez piwnic i miejsca na kotły. Zastosowanie pompy ciepła okazuje się wygodniejsze, a nawet inwestycyjnie nie tak drogie, bo nie potrzeba przyłącza gazu, komina, pomieszczenia kotłowni czy miejsca na opał.

 

Program czyste powietrze – 103 mld na 10 lat
(źródło: money.pl

Program przeznaczony jest dla osób fizycznych, będących właścicielami bądź współwłaścicielami domów jednorodzinnych. Do termomodernizacji zalicza się m.in. docieplenie budynku, wymianę okien (w tym dachowych), uszczelnianie drzwi oraz wymianę pieców grzewczych czy całych instalacji na bardziej ekologiczne. Za dbaniem o środowisko, ma też iść dbanie o portfele Polaków.

 

Nowe normy węgla – będzie zmiana, ale dopiero za dwa lata(źródło: polskialarmsmogowy.pl

Ministerstwo Energii podpisało rozporządzenie dotyczące norm jakości węgla, wprowadzające zakaz sprzedaży odpadów kopalnianych i najgorszych miałów węglowych. Zakaz obowiązywać jednak będzie dopiero od 30 czerwca 2020. Oznacza to, że przez kolejne dwa sezony grzewcze najgorsze węgle i toksyczne odpady kopalniane wciąż będą spalane w gospodarstwach domowych.


 

Redakcja: Urszula Bugajewska, Radosław Gawlik, Witold Miklaszewski, Hanna Schudy

Wydaje Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA przy współpracy przedstawicieli Ogólnopolskiej Koalicji "Rozwój TAK - Odkrywki NIE". Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, ul. Białoskórnicza 26,

info

więcej
2023-07-06
Energia dla Klimatu Czerwiec/Lipiec 2023
2023-06-12
Energia dla Klimatu Maj/Czerwiec 2023
2023-05-09
Energia dla Klimatu Kwiecień/Maj 2023
2023-04-06
Energia dla Klimatu Marzec 2023
2023-03-02
Energia dla Klimatu Luty 2023
2023-01-31
Energia dla Klimatu Styczeń/Luty 2023
2023-01-09
Energia dla Klimatu Styczeń 2023
2022-12-14
Energia dla Klimatu Listopad/Grudzień 2022
2022-11-17
Energia dla Klimatu październiklistopad 2022
2022-10-20
Energia dla Klimatu wrzesień/październik 2022
2022-09-14
Energia dla Klimatu sierpień/wrzesień 2022
2022-07-31
Energia dla Klimatu lipiec/sierpień 2022
2022-07-13
Energia dla Klimatu czerwiec/lipiec 2022
2022-06-18
Energia dla Klimatu majczerwiec 2022
2022-05-16
Energia dla Klimatu kwiecień/maj 2022
2022-04-09
Energia dla Klimatu marzec/kwiecień 2022
2022-03-07
Energia dla Klimatu luty/marzec 2022
2022-01-31
Energia dla Klimatu styczeń 2022
2022-01-05
Energia dla Klimatu grudzień-styczeń 2021
2021-12-21
Energia dla Klimatu listopadgrudzień 2021
2021-11-17
Energia dla Klimatu październik/listopad 2021
2021-10-13
Energia dla Klimatu wrzesień/październik 2021
2021-09-18
Energia dla Klimatu sierpień/wrzesień 2021
2021-08-04
Energia dla Klimatu Lipiec 2021
2021-07-08
Energia dla Klimatu Czerwiec/Lipiec 2021
2021-06-08
Energia dla Klimatu Maj-Czerwiec 2021
2021-05-09
Energia dla Klimatu kwiecień maj 2021
2021-04-09
Energia dla Klimatu marzec/kwiecień 2021
2021-03-13
Energia dla Klimatu luty/marzec 2021
2021-01-28
Energia dla Klimatu styczeń 2021
2021-01-13
Energia dla Klimatu grudzień 2020-styczeń 2021
2020-12-09
Energia dla Klimatu listopad/grudzień 2020 r.
2020-11-16
Energia dla Klimatu Październik/Listopad 2020
2020-10-16
Energia dla Klimatu Wrzesień/Październik 2020
2020-09-14
Energia dla Klimatu Sierpień/Wrzesień 2020
2020-08-10
Energia dla Klimatu Lipiec 2020
2020-07-14
Energia dla Klimatu Czerwiec/Lipiec 2020
2020-06-10
Energia dla Klimatu Maj/Czerwiec 2020
2020-05-12
Energia dla Klimatu, kwiecień 2020
2020-04-14
Energia dla Klimatu, marzec 2020
2020-03-03
Energia dla Klimatu, luty 2020
2020-02-02
Energia dla Klimatu, styczeń 2020
2019-12-30
Energia dla Klimatu, grudzień 2019
2019-12-13
Energia dla Klimatu, listopad grudzień 2019
2019-11-22
Energia dla Klimatu, październik / listopad 2019
2019-10-24
Energia dla Klimatu, wrzesień / październik 2019
2019-09-12
Energia dla Klimatu, sierpień/ wrzesień 2019
2019-08-08
Energia dla Klimatu, lipiec/sierpień 2019
2019-07-22
Energia dla Klimatu, czerwiec/lipiec 2019
2019-06-24
Energia dla Klimatu, maj/czerwiec 2019
2019-05-15
Energia dla Klimatu, kwiecień/maj 2019
2019-04-08
Energia dla Klimatu, marzec/kwiecień 2019
2019-03-09
Newsletter 02/2019
2019-02-13
Newsletter 01/2019
2019-01-09
Newsletter 12/2018 i 01/2019
2018-12-10
Newsletter 11/2018
2018-11-06
Newsletter 10/2018
2018-10-22
Newsletter 09/10/2018
2018-08-09
Newsletter 08/2018
2018-08-09
Newsletter 07/2018
2018-07-10
Newsletter 06/2018
2018-06-18
Newsletter 05/2018
2018-05-28
Newsletter 03/04/2018
2018-03-23
Newsletter 02/2018
2018-02-01
Newsletter 01/2018
2018-01-16
Newsletter 12/2017
2017-12-16
Newsletter 11/2017
2017-11-17
Newsletter 10/2017
2017-10-20
Newsletter 09/2017
2017-09-14
Newsletter 08/2017
2017-08-26
Newsletter 07/2017
2017-07-09
Newsletter 06/2017
2017-06-19
Newsletter 05/2017
2017-05-11
Newsletter 04/2017
2017-04-19
Newsletter 03/2017
2017-03-13
Newsletter 02/2017
2017-02-03
Newsletter 01/2017
2017-01-12
Newsletter 12/2016
2016-12-13
Newsletter 11/2016
2016-11-25
Newsletter 10/2016
2016-10-10
Newsletter 09/2016
2016-09-06
Newsletter 08/2016
2016-08-07
Newsletter 07/2016
2016-07-04
Newsletter 06/2016
2016-06-13
Newsletter 05/2016
2016-05-13
Newsletter 04/2016
2016-04-18
Newsletter 03/2016
2016-03-14
Newsletter 02/2016
2016-02-09
Newsletter 01/2016
2015-12-29
Newsletter 12/2015
2015-12-13
Newsletter 11/2015
2015-11-16
Newsletter 10/2015
Licencja Creative Commons Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
Korzystanie z naszego serwisu oznacza akceptację przez Państwa naszej Polityki prywatności.
Zobacz więcej